Χθες ήταν η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Αναλφαβητισμού. Δεν το πήρατε χαμπάρι. Λογικό. Δεν ακούστηκε ούτε λέξη. Και, εδώ που τα λέμε, το πρόβλημα έχει σταματήσει, εδώ και δεκαετίες, να απασχολεί το δικό μας ημισφαίριο. Εδώ μέχρι πρόσφατα συζητούσαμε για το ψηφιακό αναλφαβητισμό, αλλά και αυτός, όπως δείχνουν τα στοιχεία, έχει σχεδόν εξαλειφθεί -σχεδόν εννιά στους δέκα Ελληνες χρησιμοποιούν με κάποιον τρόπο το internet.
Ασφαλώς μία μορφή αναλφαβητισμού είναι η ανορθογραφία που τη βλέπεις να προβάλλεται με περισσό θράσος στα social media. Πρόκειται για μία μορφή κακοποίησης του λόγου, προσβάλλοντας την αισθητική του και, κατά συνέπεια, την άρθρωση επιχειρημάτων ή την έκφραση συναισθημάτων. Κανένας δεν δίνει σημασία. Αν μάλιστα τολμήσεις να παρατηρήσεις κάποιον για τις αστοχίες στη γραφή του, θα σου αντιγυρίσει διάφορα χαριτωμένα περί ελιτισμού. Υπάρχει όμως και ακόμα μία διάσταση στο πρόβλημα του σύγχρονο αναλφαβητισμού που ήδη αχνοφαίνεται στα social και στην επικοινωνία μέσω μηνυμάτων. Είναι η αντικατάσταση των λέξεων από σύμβολα και εικόνες. Προσέξτε, για παράδειγμα, τα σχόλια κάτω από μία δημοφιλή ανάρτηση στο instagram. Τα περισσότερα στοιχειοθετούνται από σύμβολα. Καρδούλες, γελάκια, φλόγες, κινήσεις των χεριών και πάει λέγοντας.
Οι άνθρωποι γράφουν χωρίς να συντάσσουν προτάσεις ή να χρησιμοποιούν γράμματα. Αντίστοιχα στο facebook και στο twitter επιλέγονται GIFs, δηλαδή κινούμενες εικόνες που περιγράφουν μία κατάσταση και, στην καλύτερη των περιπτώσεων, φέρουν και δύο επεξηγηματικές λέξεις. Το δίκτυο έδωσε στους ανθρώπους τεράστιες επικοινωνιακές δυνατότητες. Και όμως, τελικά, φαίνεται ότι εκδηλώνουν την τάση για επιστροφή στα ιερογλυφικά. Ναι, το ξέρω ότι η επικοινωνία δια συμβόλων καθιστά πιο εύκολη τη διασύνδεση ανθρώπων που δεν μιλούν και δεν γράφουν την ίδια γλώσσα. Ενδεχομένως κάποτε να χρησιμοποιήσουμε σύμβολα για να επικοινωνήσουμε με εξωγήινους. Δεν αποκλείεται να γράφεται και ποίηση με τη χρήση συμβόλων και εικόνων -κάθε τέχνη εξελίσσεται. Και κάπως έτσι, όλοι εμείς που μάθαμε με τις λέξεις, τις αγαπήσαμε, τις μεταφέρουμε στην οθόνη σαν υφάντρες σε αργαλειό, θα γίνουμε οι νέοι αναλφάβητοι. Θα αφήνουμε στην άκρη τα γυαλιά της πρεσβυωπίας και θα ζητάμε από κανέναν πιτσιρικά να μας εξηγήσει τι γράφει ο ποιητής.
