Πάρτε μία φωτογραφία από συγκέντρωση Πρωτομαγιάς της δεκαετίας του ’80. Διορθώστε λίγο τα χρώματα στο Photoshop και δημοσιεύστε την ως σύγχρονη. Κανένας δεν θα καταλάβει τη διαφορά, εκτός και αν παρατηρήσει τα ρούχα των συγκεντρωμένων με τους μεγάλους γιακάδες και μακό μπλουζάκια μέσα στο παντελόνι. Ολα τα άλλα είναι ίδια. Τα συνθήματα στα πανό, οι αφίσες, οι σημαίες. Και αν μπορούσαμε να έχουμε και ήχο, πάλι δεν θα εντοπίζαμε διαφορές. Τα ίδια τραγούδια, με τη φάμπρικα που δεν σταματά και δουλεύει νύχτα-μέρα. Και οι ίδιες φωνές, με κοινούς τονισμούς και κορόνες, να γεμίζουν την πλατεία με τα συνθήματα που εδώ και δεκαετίες ακούγονται απαράλλαχτα. Μπορεί να έχει αλλάξει ο κόσμος όλος, όμως η συγκέντρωση της Πρωτομαγιάς είναι λες και πραγματοποιείται μέσα σε χρονοκάψουλα που την ταξιδεύει στο χρόνο. Για την ακρίβεια δεν πρόκειται για συγκέντρωση, αλλά για μία θρησκευτική τελετουργία, για ένα έθιμο που έρχεται από άλλες εποχές και διεκδικεί, χωρίς τελικά να το κερδίζει, το κύρος της παράδοσης. Καμία σχέση με τον σύγχρονο κόσμο.
Ναι, βέβαια, δεν διαφωνώ, ο πυρήνας των συνθημάτων και ο χαρακτήρας των διεκδικήσεων έχουν διαχρονική ισχύ. Πάντα θα είναι επίκαιρο το αίτημα για καλύτερες αμοιβές και συνθήκες εργασίας. Ομως δεν αρκεί για να συντηρήσει ένα λειτουργικό και κοινωνικά ωφέλιμο συνδικαλιστικό κίνημα, πέρα από γραφικότητες και κομματικές σκοπιμότητες. Στην αυγή της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης δεν πορεύεσαι κάτω από τα πανό που σήκωνες πριν σαράντα χρόνια. Είναι λες και ο συνδικαλισμός δεν έχει αντιληφθεί τι συμβαίνει στον κόσμο, τι αλλάζει και τι πρόκειται να σαρωθεί τις επόμενες δεκαετίες.
Ενας νέος που μπαίνει σήμερα στην παραγωγή, αναμένεται να αλλάξει πέντε επαγγέλματα κατά τη διάρκεια του επαγγελματικού βίου, ο οποίος θα είναι και μακρύτερος, όπως και η ζωή του -το 2060 ή το 2070 η σύνταξη στα 67 θα παραπέμπει σε παλιές καλές μέρες. Αυτός ο νέος μπορεί σήμερα να δουλεύει από το σπίτι του στα Γρεβενά για μία κινέζικη εταιρεία με έδρα στην Καλιφόρνια και να πληρώνεται μέσω λογαριασμού στη Σιγκαπούρη. Ενδεχομένως να παίρνει και ένα κομμάτι της αμοιβής του σε κρυπτονόμισμα. Εχει, στα αλήθεια, να του πει κάτι ουσιαστικό το συνδικαλιστικό κίνημα; Δεν έχει. Χρόνο με τον χρόνο, ο «πρωτομαγιάτικος» συνδικαλισμός απευθύνεται στη βάση της εργασιακής πυραμίδας, δηλαδή στους ανειδίκευτους που, μεταξύ μας, δεν υπάρχει περίπτωση να βρουν στον ήλιο μοίρα έτσι και πέσουν σε κακό εργοδότη. Είναι ο συνδικαλισμός που προτάσσει τη διεκδίκηση, αλλά δεν λέει λέξη περί κατάρτισης και εξειδίκευσης. Που ταΐζει το κοινό του με ταξικά παραμύθια, ενώ στην πραγματικότητα, ο μεγαλύτερος αντίπαλος του εργαζόμενου είναι σήμερα ο ανταγωνιστής του.
Εντάξει, αυτό το γνωρίζουν οι εργαζόμενοι, όσο και αν επιμένουν να το αγνοούν οι συνδικαλιστές. Αλλωστε ο μέσος εργαζόμενος δεν έχει καμία σχέση, ούτε και καλή άποψη, με τον συνδικαλισμό. Αναρωτιέμαι, όμως, αν μέσα από το φολκλόρ της Πρωτομαγιάς θα μπορούσε να βγει και κάτι ουσιαστικό, κάτι που στα αλήθεια θα βοηθούσε τα χαμηλότερα στρώματα των εργαζομένων. Δεν νομίζω. Ισως το πιο σωστό μήνυμα που εκπέμπει η Πρωτομαγιά προς τον σημερινό εργαζόμενο είναι η μοναξιά του. Είναι μόνος και όσο πιο γρήγορα το καταλάβει, τόσο μεγαλύτερες θα είναι και οι πιθανότητες του για μια καλύτερη ζωή.
