Τρία χρόνια μνημόνιο

«Ζητούμε επισήμως από τους εταίρους μας την ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης, που από κοινού δημιουργήσαμε στην Ε.Ε.» – Γιώργος Παπανδρέου, Καστελόριζο, 23 Απριλίου 2010. Ο πρωθυπουργός είχε τη γιορτή του εκείνη τη μέρα. Το ίδιο και ο υπουργός Οικονομικών. Και, μεταξύ μας, το Καστελόριζο ήταν το σωστό σημείο για αυτή τη δήλωση.

Είναι εκεί όπου αρχίζει, ή τελειώνει η χώρα – εξαρτάται πώς το βλέπεις. Το ανατολικότερο σημείο από το οποίο, όντως, ανέτειλε, συμβολικά, μία νέα εποχή. Κατά μία εκδοχή βολεύει και επειδή μπορείς εύκολα να το σκάσεις από τη χώρα, αλλά σίγουρα, ο Γιώργος Παπανδρέου δεν είχε αυτό στο μυαλό του.

Το πρόβλημα είναι ότι κανείς δεν ξέρει τι ακριβώς είχε στο μυαλό του, τόσο ο ίδιος, όσο και ο υπουργός επί των Οικονομικών του. Σήμερα μπορείτε να ακούσετε συναρπαστικές διηγήσεις από ανθρώπους που βρέθηκαν κοντά στις ίδιες εξελίξεις. Πανομοιότυπες ως προς την κριτική στην ανεπάρκεια επιλογών και στελεχών. Όμως, όλα αυτά θα μπορούσαν να ανακατευτούν με τις φωνές που ακούγονται από μία εξέδρα, μετά από ένα ατυχές αποτέλεσμα.

Πιθανότατα είναι ο μοναδικός δρόμος. Δεν είναι, όμως, ο σωστός. Πέρασαν τρία χρόνια από τότε. Είναι σαν να πέρασαν πολλά περισσότερα. Από πάνω μας. Εκατομμύρια άνθρωποι είδαν τη ζωή τους να επιδεινώνεται δραματικά. Έπεσαν στα γόνατα, εκεί που προσπαθούσαν να σταθούν όρθιοι. Ζωές τσαλακώθηκαν σαν χαρτί που πετιέται στο καλάθι. Βουτήξαμε το ψωμί μας στη χολή και κοιτάξαμε απέναντι με μίσος. Και, από την άλλη, αποκτήσαμε σοφία που μόνο το γήρας χορηγεί, γι’ αυτό και σέρνουμε τα πόδια μας ως λαός και ως χώρα. Γιατί γνώση και σοφία είναι το να βλέπεις το αληθινό σου πρόσωπο, όποιο κι αν είναι αυτό. Σπάσαμε αποστήματα, ρίξαμε μάσκες και ξύσαμε πληγές. Δεν έχει μόνο αρνητικά αυτή η κρίση. Αλλά και ποιος μπορεί να την αντέξει;