Λογικά στα υπόγεια της Κουμουνδούρου πρέπει να υπάρχει φυλαγμένο ένα πανό: «Καταστρέφετε τη χώρα. Φύγετε τώρα». Το άνοιξαν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ στο προαύλιο της Βουλής. Ηταν Νοέμβριος του 2012 και η οργή στο Σύνταγμα φούσκωνε σαν το νερό στην κατσαρόλα. Δεν είχαν μείνει, βέβαια, μόνο στο προαύλιο. Κατέβηκαν και στο δρόμο, συμμετέχοντας στην πορεία διαμαρτυρίας χιλιάδων ανθρώπων που έβλεπαν τον τρόπο ζωής τους να ξηλώνεται βίαια και να ταΐζει το τέρας των μνημονίων.
Οι διαδηλωτές ενθουσιάστηκαν. Χειροκρότησαν τους κοινοβουλευτικούς που κατέβηκαν να συνταχθούν πίσω από τις σημαίες και τα συνθήματά τους. Αν δείτε το βίντεο, θα διακρίνετε και την αμηχανία των βουλευτών καθώς διεισδύουν στην καρδιά της διαδήλωσης και του λαού.
Εκείνη η κοινοβουλευτική ομάδα αυγάτισε, έγινε κυβερνητική πλειοψηφία. Κάποιοι από αυτούς που βλέπετε στο βίντεο, έγιναν υπουργοί, άλλος πήγε στην Ευρωβουλή και άλλοι, με τη δεύτερη και τρίτη θητεία τους, οικοδόμησαν δικαίωμα βουλευτικής σύνταξης, έχοντας φτιάξει και ένα κομπόδεμα, λίαν αξιοπρεπές για τους δύσκολους καιρούς μας. Υπάρχουν βέβαια και άλλοι που προτίμησαν να πάνε σπίτι τους, αφήνοντας υπουργικά γραφεία, αυτοκίνητα και προνόμια.
Το ερώτημα απευθύνεται σε εκείνους που από τότε κάθονται στα ίδια έδρανα, δοκιμάζοντας το πίσω κάθισμα στο όχημα της εξουσίας: τη στιγμή που άνοιγαν το πανό, ήξεραν ότι κοροϊδεύουν τον κόσμο; Θα μου πείτε ότι για να πάρεις αυτήν την απάντηση, θα πρέπει να είσαι ή εξομολόγος ή δίπλα σε νεκροκρέβατο. Αλλά, ευτυχώς, οι άνθρωποι είναι μια χαρά στην υγεία τους, ενώ δεν διατηρούν και μεταφυσικές ανησυχίες. Εδώ όμως έχουμε μπροστά μας ένα πρόβλημα λογικής και πολιτικής ηθικής. Διότι αν γνώριζαν ότι κοροϊδεύουν το ακροατήριο την ώρα που άνοιγαν το πανό ή χειροκροτούσαν την «κατάργηση του μνημονίου με ένα νόμο και ένα άρθρο», τότε έχουμε να κάνουμε με κοινούς πολιτικούς απατεώνες. Αν, από την άλλη, πίστευαν αυτά που έλεγαν, τότε η χώρα κυβερνάται από μία ομάδα αφελών ερασιτεχνών με πλήρη άγνοια του σύγχρονου κόσμου.
Βέβαια η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, ενώ υπάρχει πάντα η χρήσιμη δικαιολογία της «αυταπάτης» που χορηγεί στον δόλο ή στη βλακεία ένα ιδεολογικό άλλοθι. Στις ιδιωτικές τους συζητήσεις σου λένε και τα δύο: «από τη μία υπερβάλαμε, όπως όλοι, στις προεκλογικές μας υποσχέσεις και από την άλλη δεν εκτιμήσαμε σωστά την κατάσταση και τους συσχετισμούς». Εντάξει, όμως είπαμε να αποφύγουμε το mail Χαρδούβελη και βρεθήκαμε με capital controls, δύο μνημόνια και δεκάδες δισεκατομμύρια σε επιπλέον μέτρα.
Και εδώ έρχεται ένα δεύτερο ερώτημα. Όταν, ως βουλευτές της αντιπολίτευσης, έκαναν σπαρακτικές εκκλήσεις προς τους συναδέρφους τους για να μη ψηφίσουν τα μέτρα, πώς μπορούν τώρα οι ίδιοι και ψηφίζουν σκληρότερα; Το ίδιο ερώτημα θα μπορούσε να διατυπωθεί ελαφρώς αλλαγμένο και προς εκείνους που ύψωναν τη γροθιά και τη φωνή στις πορείες και τώρα απαντούν σε τηλεφωνήματα στα υπουργικά γραφεία ή παριστάνουν το τρολ στο twitter.
Και όχι, δεν είναι ακόμα μία ιστορία προεκλογικής εξαπάτησης ενός λαού που έχει δαγκώσει το μήλο του λαϊκισμού. Δεν έχουμε μόνο λάθη και αυταπάτες. Εχουμε και συνειδητούς, προμελετημένους χειρισμούς που επιδείνωσαν τη θέση της χώρας και του λαού της. Αυτό, όμως, ανήκει στην πολιτική, ιστορική ίσως και στην ποινική, αποτίμηση των πεπραγμένων αυτής της κυβέρνησης. Εμένα με ενδιαφέρει η ηθική, η ανθρώπινη, η ψυχολογική διάσταση του θέματος. Πώς αισθάνονται όλοι αυτοί τώρα που θα ψηφίσουν πάλι μνημόνιο; Ασφαλώς, δεδομένων των συνθηκών, δικαιούνται να ισχυριστούν ότι πράττουν το ορθό για τη χώρα. Και προφανώς θα πουν ότι αισθάνονται όπως και οι προηγούμενοι που ψήφισαν μνημόνια. Δεν είναι έτσι, το ξέρουν και οι ίδιοι. Γιατί η σημερινή συμπολίτευση ξεκίνησε από διαφορετική αφετηρία. Αυτοί είπαν ότι θα αλλάξουν τον κόσμο και έγιναν η χειρότερη εκδοχή του.
Και όμως, δεν παραιτήθηκε κανείς. Κανένας δεν βγήκε με σκυμμένο το κεφάλι να ζητήσει συγγνώμη. Όχι από μας, αλλά, τουλάχιστον από εκείνους που τους χειροκροτούσαν όταν κατέβηκαν στη διαδήλωση. Εκεί κάτω, στην Αμαλίας, θα είναι και σήμερα. Ωστόσο αυτή τη φορά οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα βγουν από τη Βουλή για να κατέβουν στο πλήθος. Θα κοιτάζουν από τα παράθυρα, σκοτώνοντας τη ντροπή με ένα σήκωμα των ώμων.
