Στη συλλογική μας αφήγηση το Πάσχα συμβολίζει, πέραν των θρησκευτικών, την ανάσταση της φύσης μέσα από τον χειμώνα και κατ’ επέκταση την ανάταση της ψυχής που υποδέχεται το χαρμόσυνο μήνυμα. Ναι, κάπως έτσι είναι. Όμως όλο αυτό αποτυπώνεται πάνω σε ένα καμβά φτιαγμένο από τεράστιες αντιφάσεις.
Γιορτάζουμε την άνοιξη, το ξανάνιωμα της πλάσης. Και σφάζουμε δύο εκατομμύρια αμνοερίφια. Συχνά όχι με τον πλέον ενδεδειγμένο τρόπο. Τα ζώα μεταφέρονται μέσα σε καρότσες ασφυκτικά φορτωμένες, σπρώχνονται με τις κλωτσιές στο μαχαίρι, συχνά δε σφάζονται και στο πόδι για το ντόπιο, το φρέσκο κρέας. Και μετά κρέμονται από το τσιγκέλι του χασάπη. Το θέαμα δεν προκαλεί αποστροφή -κάθε άλλο. Το έχουμε συνηθίσει, είναι μία εικόνα αποδεκτή. Και οι δημοσιογράφοι ασχολούνται μόνο με την τιμή και την προέλευση του ζώου, μην τυχόν και είναι βουλγάρικο και υστερεί έναντι του υπερήφανου ελληνικού. Κανένας δεν ρωτάει υπό ποιες συνθήκες θανατώθηκε αυτό το ζώο. Προφανώς επειδή ακόμα και αυτοί που ίσως ενδιαφέρονται, στην πραγματικότητα δεν θα ήθελαν να μάθουν.
Παρεμπιπτόντως, το έθιμο, που ντύνουμε με φουστανέλα, έχει τις ρίζες του στη βιβλική περιγραφή της Εξόδου, του Περάσματος (Πάσχα) των Εβραίων από την Αίγυπτο, όταν έσφαξαν αμνούς για να βάψουν με το αίμα τις πόρτες τους, ώστε οι Άγγελοι του Κυρίου να τιμωρήσουν μόνο τους Αιγύπτιους.
Και ύστερα το αρνί σερβίρεται στο τραπέζι. Εκεί, φυσικά, ο καθένας είναι μόνος του. Αυτός και το αρνί. Άλλος θα φάει λίγο και άλλος πολύ. Κάποιοι θα γίνουν τύφλα και κάποιοι άλλοι θα παραμείνουν εγκρατείς. Σε γενικές γραμμές, πάντως, κυριαρχεί η εντύπωση ότι γιορτάζουμε την Ανάσταση του Κυρίου βουλιμικά και λαίμαργα. Ακόμα και όσοι δεν νηστεύουν. Κυρίως αυτοί. Αν έχεις κάνει σαράντα μέρες νηστεία δεν μπορείς να βουτήξεις στα κοψίδια σαν να μην υπάρχει αύριο γιατί, πράγματι, το αύριο μπορεί να σε βρει στο πλησιέστερο Κέντρο Υγείας.
Η ανάταση ψυχής περιγράφεται παραστατικά από δείκτες χοληστερίνης που, πράγματι, φτάνουν ως τον Θεό, πολλαπλασιάζοντας τις πιθανότητες να βρεθούμε και εμείς οι ίδιοι κοντά του σχετικά πιο γρήγορα από όσο υπολογίζαμε. Και ύστερα από αυτό, αρκετοί από μας θα καβαλήσουν αυτοκίνητα και μηχανάκια «για έναν καφέ στο διπλανό χωριό». Δυστυχώς για κάποιους ο καφές θα συνοδεύεται από κονιάκ και κουλουράκι. Και δεν θα τον πιουν οι ίδιοι. Οι υπόλοιποι θα πούμε ότι από Δευτέρα κάνουμε δίαιτα. Μάλλον από Τρίτη, αφού Δευτέρα επιστρέφουμε και θα τη βγάλουμε με αυτά που περίσσεψαν από το πασχαλινό τραπέζι.
Προς Θεού, μέρες που είναι, δεν τα κακίζω όλα αυτά. Προσπαθώ, απλώς, να περιγράψω τις αντιφάσεις μίας γιορτής που γιορτάζεται με τρόπο εντελώς ασύμβατο από την περιγραφή της. Το ελληνικό Πάσχα σμίγει οικογένειες, επιβεβαιώνει φιλίες, ενίοτε μαλακώνει, έστω για λίγο, τις καρδιές μας. Ο τόπος μας λάμπει, στις εκκλησίες οι άνθρωποι καλησπερίζονται χαμηλοφώνως και πίσω από τη βραδινή ψύχρα κρύβεται το καλοκαίρι. Ακούγονται ευχές, γέλια, τραγούδια. Δεν ακούγονται βελάσματα. Εντάξει…
