«Φαινόταν καλή ιδέα, αλλά δεν πήγε όπως περιμέναμε. Ευτυχώς δεν χάσαμε και πολλά, μόνο εκατό εκατομμύρια δολάρια». Κοίταξα έξω από το παράθυρο, πάνω ψηλά στην ταράτσα του απέναντι κτιρίου. Είδα μία διαφήμιση για delivery κάνναβης. Αλλά εγώ ήδη την είχα ακούσει.
Βρισκόμουν στο Σαν Φρανσίσκο, στο γραφείο ενός ανθρώπου που διαχειρίζεται μερικά δισεκατομμύρια δολάρια, επενδύοντας σε τεχνολογικές επιχειρήσεις ανά τον κόσμο. Και τον ακούω να λέει ότι η συνάντηση της βιολογίας με την τεχνολογία είναι πλέον η μεγαλύτερη μπίζνα παγκοσμίως. «Μη στέκεσαι μόνο στα ιατρικά, στην επιμήκυνση της ζωής και στο κυνήγι της αθανασίας. Η εισαγωγή ρομπότ στον οργανισμό είναι κάτι, άλλωστε, που βρίσκεται μπροστά μας, θα το δούμε σχεδόν άμεσα. Δες κάτι πιο απλό. Ας πούμε τον προγραμματισμό βακτηρίων που θα αναλαμβάνουν την καθαριότητα στο σπίτι ή τον προγραμματισμό μικροοργανισμών για την επεξεργασία τροφίμων».
Εδώ συνήθως πετάγεται κάποιος και θέτει ένα θέμα ηθικής, μας υπενθυμίζει ότι ο άνθρωπος οφείλει να επιδείξει συστολή απέναντι στη φύση. Ανοησίες. Και ο καρκίνος φυσιολογική εξέλιξη είναι, αλλά μέχρι και ο Πάπας προσεύχεται για την αντιμετώπισή του. Εν τέλει μπορεί και το νόημα της ζωής να είναι η υπερνίκηση των φυσικών νόμων. Και κάποια στιγμή στο μακρινό μέλλον, όταν η αθανασία θα έχει κερδηθεί, όταν ο θάνατος θα είναι η επιλογή, τότε, πράγματι, πολλά από όσα σήμερα θεωρούμε σημαντικά, θα χάσουν το νόημά τους. Θα έρθει το τέλος της Ιστορίας, το τέρμα της εξέλιξης και δεν θα είμαστε σίγουροι αν αυτός που μας το ανακοινώνει είναι άνθρωπος ή μηχανή. Ένας άλλος τύπος μού εξήγησε ότι αυτή τη στιγμή παίζονται κάτι δισεκατομμύρια δολάρια στα κινητά τηλέφωνα που θα κυκλοφορούν το 2040. «Θα έχεις ένα ακουστικό στο αυτί και όλα τα άλλα θα περνάνε μέσα από τα γυαλιά ή τους φακούς επαφής που θα φοράς. Ενδεχομένως η σύνθεση θα υποστηρίζεται και από ένα τσιπ εμφυτευμένο στον εγκέφαλο. Ναι, η εταιρεία θα γνωρίζει πλέον ακόμα και τι σκέφτεσαι, αλλά είναι ένας συμβιβασμός που θα πρέπει να κάνεις. Και σήμερα κάνεις συμβιβασμούς που πριν από δέκα χρόνια θα θεωρούσες αδιανόητους. Δίνεις, ας πούμε, τον ελεύθερο χρόνο και τα δεδομένα σου σε εταιρείες που τα μετατρέπουν σε δολάρια».
Πέρασα μία εβδομάδα στη Silicon Valley. Και γύρισα πίσω με το συντριπτικό αίσθημα της ανικανότητας, της αχρηστίας και της πλήρους άγνοιας. Διότι αντιλαμβάνομαι ότι ακόμα και αν κατανοώ προς τα πού πάει ο κόσμος, δύσκολα θα βρω μία θέση στο νέο περιβάλλον. Θα μου πείτε, είναι η ηλικία που περιορίζει. Ναι, ένας μεσήλικας των ημερών μας, ακόμα και αν θέλει δεν μπορεί και δεν προλαβαίνει να αναπτύξει δεξιότητες για την εποχή της τεχνητής νοημοσύνης. Είναι σαν να ζητούσες από έναν πενηντάρη των 80s να εκπαιδευτεί στο γράψιμο κώδικα. Όμως δεν είναι μόνο αυτό, δεν είμαι μόνο εγώ. Είμαστε μία ολόκληρη χώρα, μία κοινωνία που αδυνατεί, αν όχι να πιάσει το νόημα, να το προσεγγίσει. Μία χώρα αγκυλωμένη σε αναχρονισμούς, παραδοσιακή ακόμα και στις καινοτομίες της, με ηγεσίες που αδυνατούν να συλλάβουν και να μεταδώσουν στο ακροατήριό τους τις προκλήσεις των καιρών.
Και αν το δεις εντελώς κυνικά, συνειδητοποιείς ότι αυτό που μας μένει για το μέλλον, είναι να γίνουμε, πράγματι, ανταγωνιστικοί σερβιτόροι των Ινδών, των Κινέζων, των Νιγηριανών, όσων δηλαδή διαθέτουν τεχνολογικό και δημογραφικό δυναμικό για να μπουν στην πρώτη θέση του τρένου. Έξω εξετάζουν την αναμόρφωση των εκπαιδευτικών συστημάτων με τη χρήση ολογραμμάτων ή ρομπότ που θα κοπιάρουν και θα διδάσκουν τη διάνοια προσωπικοτήτων και εμείς εδώ είμαστε ακόμα κολλημένοι σε debate για το μάθημα των Θρησκευτικών. Ο γιος μου σπουδάζει Πολιτικές Επιστήμες – my ass. Κάνει Πολιτική Φιλοσοφία και Διεθνές Δίκαιο, εξαιρετικά ενδιαφέροντα μαθήματα. Άκουσα όμως μία Λατίνα να εξηγεί ότι η σημερινή λειτουργία της Δημοκρατίας είναι παρωχημένη αφού οι μηχανές θα δημιουργήσουν ένα πιο ασφαλές και δίκαιο περιβάλλον λήψης αποφάσεων. Βλέπουμε μια εποχή να πεθαίνει και δεν παραδεχόμαστε ότι είμαστε κομμάτια της.
