H μητέρα μου, παραδομένη στον μεταστατικό καρκίνο, έσβησε στο σπίτι, μέσα στις αγκαλιές μας. Βασανίστηκε. Πόνεσε. Ωστόσο οι γιατροί μας είπαν ότι δεν υπάρχει λόγος να μεταφερθεί στο νοσοκομείο, η ταλαιπωρία θα ήταν μεγαλύτερη. Χορηγήθηκε υποστηρικτική αγωγή από το Ιατρείο Πόνου.
Αυτό συμβαίνει με πάρα πολλούς ανθρώπους στο τελικό στάδιο. Το νοσοκομείο δεν τους δέχεται ή, αν νοσηλεύονται, τους στέλνει να πεθάνουν στο σπίτι, αρκεί, βέβαια, να διατηρούν επαφή με το περιβάλλον. Από την άλλη, έχω ζήσει καταστάσεις με ανθρώπους που απείχαν μόλις λίγες ώρες από τον θάνατο και στο νοσοκομείο τους έπαιρναν την πίεση, μετρούσαν το σάκχαρο και τους άλλαζαν τον ορό. Οταν ρώτησα για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό, μου απάντησαν ότι έτσι προβλέπεται από το πρωτόκολλο. Ο γιατρός οφείλει να κάνει τα πάντα για να σε κρατήσει στη ζωή ακόμα και αν εσύ δεν το αντέχεις. Υπάρχουν άνθρωποι που αναζητούν τη λύτρωση, αλλά οι γιατροί αρνούνται να τη προσφέρουν καθώς δεν το επιτρέπουν οι νόμοι και η δεοντολογία.
Ο γιατρός Σπύρος Πνευματικός υποχρεώθηκε να αποσυρθεί από την προεκλογική κούρσα της ΝΔ, παρά τη συγγνώμη που έσπευσε να ζητήσει. Ο λόγος είναι μία κυνική δήλωση για τα έξοδα που απαιτεί η διατήρηση στη ζωή καρκινοπαθών σε τελικό στάδιο. «Ενας καρκινοπαθής τελικού σταδίου δεν θα τα καταφέρει, δεν έχει καλή πρόγνωση, πρέπει κάποια στιγμή να τραβήξουμε μία γραμμή. Γιατί είναι πάρα πολύ δύσκολο να αντεπεξέλθουμε στα έξοδα για την αντιμετώπιση ορισμένων ανθρώπων».
Ας πούμε ότι το συζητάμε. Πού ακριβώς θα τραβηχτεί αυτή η γραμμή; Διότι, όπως όλοι ξέρουμε, υπάρχουν μορφές καρκίνου που αντιστοιχούν σε αμετάκλητη θανατική καταδίκη. Οι γιατροί γνωρίζουν, με τη διάγνωση, πόσος χρόνος σου μένει. Και συνήθως πέφτουν μέσα με ακρίβεια. Τραβιέται εδώ καμιά γραμμή; Οχι βέβαια. Διότι ακόμα και μερικές εβδομάδες ποιοτικής ζωής, όταν είναι και οι τελευταίες σου, δεν αποτιμώνται οικονομικά. Ας κοστίζουν όλα τα λεφτά του κόσμου. Ενας από τους λόγους που έχουμε κοινωνικό κράτος είναι αυτός. Να κερδίσεις λίγη ζωή στον προθάλαμο του θανάτου.
Οπως μου εξηγεί ένας πολύ γνωστός νοσοκομειακός γιατρός, τη γραμμή τη θέτει ή ίδια η ζωή ή ο θάνατος. Και τότε, πράγματι, οι γιατροί κρίνουν αν θα χορηγήσουν ή όχι μία ακριβή θεραπεία που δεν θα προσφέρει απολύτως τίποτα, ούτε μία μέρα ζωής. Και πολύ συχνά, σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, επιλέγουν να μην τη χορηγήσουν. Οχι πάντα. Οπως μου αφηγείται ο γιατρός: «Είχα έναν ασθενή σε τελικό στάδιο καρκίνου. Η λογική έδειχνε ότι η θεραπεία θα ήταν μάταιη, δεν θα του προσέφερε τίποτα. Ομως πήρα την απόφαση να του τη χορηγήσω. Κέρδισε τρεις μήνες ζωής που τους πέρασε στο εξοχικό του παρέα με τα εγγόνια του…» Οσο και αν κόστισε η θεραπεία, το αποτέλεσμά της ήταν ανεκτίμητης αξίας.
Το ερώτημα είναι αν τα όρια θα μπορούσαν να προσδιοριστούν με ακρίβεια νομικού κειμένου. Οχι. Εδώ δεν γίνεται να υπάρξει πρωτόκολλο. Κάθε περίπτωση είναι μοναδική και η τελική απόφαση επαφίεται στην κρίση του γιατρού. Το μόνο που θα μπορούσε να συζητηθεί είναι το δικαίωμα στην ευθανασία, αλλά είμαστε πολύ μακριά από κάτι τέτοιο.
