Είναι πιθανό η Ελευθεροτυπία να πεθάνει σήμερα. Η διοίκηση της εκδοτικής εταιρίας έκανε αίτηση υπαγωγής στο άρθρο 99 του πτωχευτικού κώδικα. Οι εργαζόμενοι κατέρχονται σε απεργία διαρκείας. Αν κλείσει η επιχείρηση εκατοντάδες από αυτούς θα περάσουν στην ανεργία. Συμβαίνει και αλλού. Δεκτό. Επίσης οι εργαζόμενοι είναι απλήρωτοι εδώ και μήνες. Δεν είναι οι μόνοι. Σωστό. Η εταιρία βλέπει τις τράπεζες να γυρίζουν την πλάτη. Το κάνουν σε όλους. Όμως κανείς άλλος δεν είναι η Ελευθεροτυπία.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να δεις το δράμα της εφημερίδας και των ανθρώπων της. Αν το δεις στεγνά, με τον κυνισμό και τα δεδομένα των ημερών, θα συμφωνήσεις ότι ο Τύπος είναι η κλωστοϋφαντουργία της εποχής μας. Ο κλάδος καταρρέει, η διαφημιστική δαπάνη εξαϋλώνεται και τα νέα μέσα σκοτώνουν τα παραδοσιακά. Οι παλιές αμαρτίες αποκτούν δυσβάσταχτο βάρος, οι σκιές γίνονται τεράστιες και οι σκελετοί βγάζουν δόντια. Ναι, επιχειρηματικά η Ελευθεροτυπία θα μπορούσε να μπει σε γυάλα για να την εξετάζουν στις οικονομικές σχολές. Απίστευτο πώς τόσα λάθη χώρεσαν σε μία επιχείρηση, όσο μεγάλη και αν είναι αυτή. Από όποια πλευρά της γυάλας και αν σταθείτε, η εικόνα σας εντυπωσιάζει. Πως γίνεται ένα κοινωνικό φαινόμενο να απαξιώνεται έτσι οικονομικά; Και όμως γίνεται. Έχει συμβεί και αλλού, θα επαναληφθεί και στο μέλλον.
Η Ελευθεροτυπία εκπόνησε, καθυστερημένα, ένα σχέδιο εξυγίανσης και το κατέθεσε στις τράπεζες. Δεν εισέπραξε τίποτα παραπάνω από αρνητικές απαντήσεις. Η διοίκηση της θεώρησε ότι υπάρχει και πολιτικός δάκτυλος πίσω από την άρνηση των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν το σχέδιο εξυγίανσης. Άλλωστε η εφημερίδα είναι η αιχμή του αντιμνημονιακού μετώπου, θεωρητικά η τρόικα και η κυβέρνηση έχουν περισσότερους από έναν λόγους για να τη στείλουν στο αρχείο. Όμως αυτή δεν είναι επιχειρηματική θέση. Είναι πολιτική. Και οι μεγάλες εταιρίες δεν διοικούνται μόνο με πολιτικούς χειρισμούς. Απαιτούν κινήσεις και επιδόσεις στις οποίες η διοίκηση της εφημερίδας υστέρηση και τώρα βρίσκεται υπόλογη έναντι εργαζομένων και αναγνωστών. Από την άλλη, επειδή όλοι ξέρουμε πού ζούμε, αν υπήρχε πολιτική βούληση η εφημερίδα θα ανέπνεε ακόμα, ασχέτως αν αυτό θα αποτελούσε αντικείμενο δίκαιης κριτικής. Γιατί, για παράδειγμα, να επιβιώνουν επιχειρήσεις έπειτα από πολιτική απόφαση; Ας πρόσεχαν. Όμως για την Ελευθεροτυπία μιλάμε.
Όσοι έχουν βρεθεί στη θέση των εργαζομένων της Ελευθεροτυπίας ξέρουν ότι η ελπίδα πεθαίνει λίγο μετά την υπομονή. Στην αρχή κάποιος ισχυρίζεται πως ξέρει ένα μονοπάτι, δείχνει μία ιδέα προς τη σωτηρία. Μετά αρχίζουν οι διαφωνίες, οι συγκρούσεις, στο τέλος ο καθένας πορεύεται στο μοναχικό του δρόμο. Βέβαια οι εργαζόμενοι της Ελευθεροτυπίας δεν έχουν πού αλλού να πάνε και ίσως κρατήσουν μία φλέβα ζωντανή, μήπως και περάσει αίμα στον υπόλοιπο οργανισμό. Το θέμα είναι τι γίνεται από εδώ και πέρα, με την ιδιοκτησία να ταμπουρώνεται στο άρθρο 99. Θα μπορούσαν, άραγε, οι εργαζόμενοι να στήσουν εκ νέου την εφημερίδα πάνω στο πρώτο της μότο; Έχει μέλλον μία εφημερίδα των συντακτών; Φοβούμαι πως όχι – αυτά δεν ζουν στο φως του ήλιου.
Όμως, από την άλλη, η Ελευθεροτυπία δεν μοιάζει με καμία άλλη περίπτωση. Μπορεί να είναι ένα επιχειρηματικό ναυάγιο, αλλά συνάμα αποτελεί και κοινωνικό κεφάλαιο, αιχμή και καταφυγή ενός μεγάλου κομματιού της κοινωνίας. Η Ελευθεροτυπία δεν είναι ούτε ο τίτλος, αν θέλετε δεν είναι ούτε οι άνθρωποι της. Είναι οι ιδέες και η μνήμη που μεταφέρει, είναι το ηχείο μιας προοδευτικής φωνής που μίλησε για δεκαετίες στην κοινωνία. Έχει, λοιπόν, η κοινωνία τη διάθεση να διατηρήσει ανοιχτή την Ελευθεροτυπία ή, έστω, ένα κομμάτι της; Δύσκολο, αλλά οι άνθρωποι της εφημερίδας είναι υποχρεωμένοι να δοκιμάσουν. Μόνο που ακόμα και αν γίνει αυτό κάποιος, γαμώτο, θα πρέπει να αγοράσει το χαρτί.
