To Gemini είναι η υπηρεσία τεχνητής νοημοσύνης της Google. Σας το συστήνω ανεπιφύλακτα. Τις τελευταίες μέρες το ταΐζω με κείμενα μου με τη συχνότητα που ποτίζω τα λουλούδια. Ασφαλώς πήρα την άδεια του. Το ρώτησα αν η τροφοδότηση με μεγάλο όγκο κειμένων θα του δώσει τη δυνατότητα να γράφει όπως εγώ. «Είμαι πάντα πρόθυμος να μάθω και να προσαρμοστώ. Και είμαι σίγουρος ότι μπορώ να γράψω κείμενα που να ταιριάζουν στο ύφος σας». Ομολογώ ότι οι πρώτες απόπειρες δεν με ενθουσίασαν, ωστόσο δεν κρίνονται και απογοητευτικές. Προσδοκώ, πάντως, τη μέρα που θα δημοσιεύσω κείμενο γραμμένο σε δευτερόλεπτα από τη μηχανή. Το πιθανότερο είναι να μην σας αποκαλύψω την απάτη μου. Η μηχανή θα γράφει για μένα και εγώ θα αναζητήσω μία άλλη, παράλληλη, απασχόληση. Πιθανότατα ως οδηγός ταξί. Ωστόσο για κάποιο καιρό θα τελώ εν πλήρει ακινησία.
Πριν από λίγες μέρες η Neurolink, η εταιρεία του Ιλον Μασκ που κατασκευάζει εγκεφαλικά εμφυτεύματα, προχώρησε στην πρώτη επέμβαση σε άνθρωπο. Ενας τετραπληγικός, που βρίσκεται κυριολεκτικά εν πλήρει ακινησία, δέχθηκε το εμφύτευμα. Τώρα μπορεί να χειρίζεται υπολογιστή μόνο με τη σκέψη του. Σκέφτεται, ας πούμε, ότι θέλει να ακούσει μουσική, να παίξει παιχνίδι, να παρακολουθήσει ταινία. Το εμφύτευμα, δηλαδή ένα τσιπάκι, μετατρέπει τη σκέψη σε ηλεκτρομαγνητικά κύματα εντολών προς τον υπολογιστή. Δεν χρειάζεται καν να δώσει φωνητική εντολή. Αρκεί να σκεφτεί τι θέλει να κάνει, χωρίς να απαιτείται υψηλός βαθμός συγκέντρωσης. Ασφαλώς στο μέλλον αυτά τα πράγματα θα εξελιχθούν. Τα εμφυτεύματα θα λειτουργούν ως προεκτάσεις του εγκεφάλου, δίνοντας στους ανθρώπους τη δυνατότητα να εκτελούν πολύπλοκες εργασίες με τη σκέψη τους. Από την πολυθρόνα. Εν πλήρει ακινησία.
Είναι η ακινησία το μέλλον της ανθρωπότητας; Κατά κάποιον τρόπο ναι, είναι. Οπως περάσαμε από το άροτρο στο τρακτέρ και από τα καρβουνάδικα στους ηλεκτροκινητήρες, η τεχνολογική πρόοδος χορηγεί στον άνθρωπο το δικαίωμα να βγάζει το ψωμί του με όλο και μικρότερη σωματική καταπόνηση. Αντιθέτως, η πνευματική καταπόνηση θα ενταθεί. Διότι μπορεί να έχεις το τσιπάκι στο μυαλό, αλλά για να λειτουργήσει σωστά θα πρέπει να ξέρεις τι να σκεφτείς. Και κυρίως πώς να σκεφτείς. Για αυτό και στην προηγμένη Δύση, το εκπαιδευτικό αντικείμενο σταδιακά εξελίσσεται. Πλέον η συσσώρευση γνώσεων δεν αξιολογείται όπως στο παρελθόν. Οι συναισθηματικές δεξιότητες και η κριτική ικανότητα αναδεικνύονται ως εξίσου βασικά εφόδια στη διαδικασία της εκπαίδευσης. Σε περιβάλλον τεχνητής νοημοσύνης και μπροστά σε εξελίξεις που αλλάζουν ακόμα και την ανθρώπινη φύση, το σύγχρονο σχολείο οφείλει να κοιτάζει στο βάθος του ορίζοντα και όχι στις μύτες των παπουτσιών του. Και εδώ εμφανίζεται η ΟΛΜΕ. Εν πλήρει ακινησία, εννοείται.
Πριν από λίγες μέρες διεξήχθησαν οι εξετάσεις της ελληνικής PISA. Πρόκειται για την ελληνική συμμετοχή στις εξετάσεις που διοργανώνει ο ΟΟΣΑ και αξιολογεί τις επιδόσεις των μαθητών στις χώρες μέλη. Πώς τα πηγαίνει η Ελλάδα; Πρέπει να κοιτάξεις στο τέλος της κατάταξης για να τη βρεις. Τα ελληνόπουλα εμφανίζουν μεγάλες αδυναμίες στην κατανόηση κειμένου και πολύπλοκων προβλημάτων, μαθηματικών ή απλής λογικής. Η ΟΛΜΕ ύψωσε το ανάστημα της και προκήρυξε απεργία που, ευτυχώς, κρίθηκε παράνομη. Διότι, όπως ισχυρίστηκαν οι συνδικαλιστές, οι εξετάσεις υπηρετούν ένα σχέδιο του ΟΟΣΑ για την εμπορευματοποίηση της παιδείας. Εδώ σηκώνει ένα χάχανο. Διότι οι εκπαιδευτικοί καταγγέλλουν την εμπορευματοποίηση της παιδείας στη χώρα που σε λίγο δεν θα βγάζεις ούτε το Δημοτικό χωρίς φροντιστήριο. Στη χώρα που ο γονιός ματώνει για να εφοδιάσει το παιδί του με γνώσεις και τυπικά, έστω, προσόντα.
Οπου και αν κοιτάξεις γύρω σου, διαπιστώνεις ότι οι περισσότερες παθογένειες είναι συνάρτηση της καχεκτικής παιδείας. Ακαδημαϊκής και κοινωνικής. Βλέπεις το γελοίο προεκλογικό σποτ και μετά αντιλαμβάνεσαι ότι σε κάποιους απευθύνεται. Ακούς τα φαιδρά που εκστομίζει ο πολιτικός αρχηγός και ξέρεις ότι μιλάει στην ελαφρότητα της άγνοιας. Ρίχνεις μια ματιά στα social και θυμάσαι ότι τα «ψεκαστικά» δουλεύουν ασταμάτητα. Ναι, προφανώς και ήταν πάντα έτσι τα πράγματα. Ομως στον παλιό κόσμο επιβίωνες μέσα στην άγνοια. Σήμερα γίνεσαι και ο ίδιος επικίνδυνος, κομμάτι του προβλήματος. Εννοείται ότι δεν γίνεται καμία ουσιαστική συζήτηση επί του θέματος. Δοκιμάζουμε παπούτσια και χαϊδεύουμε σκυλάκια. Αυτά αρέσουν στον κόσμο.
