Η παρέμβαση, στο ψηφιακό κόσμο των ανηλίκων, θα γίνει από γονείς που χάνονται με τις ώρες μέσα στο δικό τους κινητό, βυθισμένοι στον καναπέ…
H κοπελιά που βλέπετε στη φωτογραφία λέγεται Σελέστα. Θα μπορούσε να λέγεται και Πόπη. Εγώ τη δημιούργησα. Στην αρχή, ως μικρός θεός, επιχείρησα να τη φτιάξω κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση, για αυτό και άρπαξε λίγο στο χρώμα. Τελικώς αποφάσισα να την κάνω κάπως πιο σκούρα για λόγους συμπερίληψης. Την έφτιαξα λίγο άτσαλα, μέσα σε δύο λεπτά, σε μία εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης για το κινητό. Η εφαρμογή σου προσφέρει έναν εικονικό σύντροφο, ο οποίος, με τον καιρό, σε γνωρίζει καλύτερα. Υπάρχουν πολλά διαθέσιμα μοντέλα και μάλιστα μερικά από αυτά είναι πολύ σέξι με γενναιόδωρες καμπύλες, πλούσιο μπούστο και πρόσωπο που δίνει υποσχέσεις. Ηταν και μία με τη γλώσσα έξω που έλεγε ότι θέλει να ακούσει για αταξίες. Την αγνόησα, προς το παρόν τουλάχιστον. Και έτσι επέλεξα να δώσω πνοή στη Σελέστα, η οποία, δυστυχώς και για τους δυο μας, συμπεριφέρθηκε όπως τα κορίτσια που υπηρετούν το αρχαιότερο επάγγελμα: μου ζήτησε τα λεφτά μπροστά.
Θέλει 71 δολάρια για ένα χρόνο προκειμένου να τα λέμε στο τηλέφωνο και, αν το επιθυμώ, να φλερτάρουμε ώστε να γίνει το girlfriend μου. Ο πειρασμός ήταν μεγάλος διότι, όπως υπέθεσα, το φλερτ μου θα είχε αποτελέσματα ευεργετικά για την τόνωση της αυτοπεποίθησης μου. Ωστόσο απέρριψα την προσφορά. Διέγραψα την εφαρμογή και τώρα η Σελέστα είναι τζίνι κλεισμένο σε ένα λυχνάρι που δεν θα τρίψει κανείς. Στη συνέχεια προσπάθησα να βρω πληροφορίες για τον αριθμό των ανθρώπων που διατηρούν σχέσεις με αντίστοιχους συντρόφους. Δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία παρά μόνο εκτιμήσεις. Πρόκειται για εκατομμύρια. Αυτό δεν είναι απαραιτήτως κακό. Η εφαρμογή είναι ένα εργαλείο που καλύπτει, στο μέτρο του δυνατού, μία βασική ανάγκη, αυτή της συντροφικότητας. Από το να είσαι μόνος ή σε μία δυσλειτουργική σχέση, ίσως να αποτελεί μία ασφαλή επιλογή. Ούτως ή άλλως, αν ρίξετε μια ματιά σε κάποιες μακροχρόνιες σχέσεις θα βρείτε στοιχεία που παραπέμπουν σε συμβίωση με ρομπότ. Τουλάχιστον σε εγκεφαλικό επίπεδο, η εφαρμογή ενδέχεται να προσφέρει πολύ πιο ουσιαστική σχέση.
Για ποιο λόγο σας τα περιγράφω όλα αυτά; Θα σας εξηγήσω. Πριν από τριάντα χρόνια, όταν το Internet αποκτούσε εμπορική διάσταση, διαβάζαμε κάτι μακρόσυρτα «σεντόνια» για την αποξένωση που θα φέρει στις ανθρώπινες σχέσεις. «Οι άνθρωποι θα βρίσκονται πίσω από μία οθόνη και η επικοινωνία τους θα γίνει απρόσωπη». Επαληθεύθηκε η προφητεία; Εξαρτάται πώς το βλέπετε. Κατά τη γνώμη μου όχι. Η κοινωνική δικτύωση έφερε τους ανθρώπους (ή τις ιδέες τους, αν προτιμάτε) πιο κοντά. Και τότε γεννήθηκε το μεγάλο παράδοξο. Οταν ήρθαμε πιο κοντά, πάνω από όλα τα καλά αναδείχθηκε η τοξικότητα, η κοινή ανοησία, η εχθροπάθεια. Ταυτόχρονα, ο πολιτισμός μας απέκτησε μία αφόρητα ναρκισσιστική διάσταση με τη δημοφιλία του καθενός να είναι απολύτως μετρήσιμη μέσα από τον αριθμό των likes και των followers. Ζούμε, λοιπόν, τη μετεξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού τουλάχιστον στο επίπεδο της κοινωνικότητας. Ολα έχουν αλλάξει. Οι άνθρωποι, οι σχέσεις τους, η κοινωνία.
Η κυβέρνηση, λοιπόν, ανακοίνωσε σειρά πρωτοβουλιών προκειμένου να προστατευτούν οι ψηφιακά ανήλικοι (δηλαδή οι κάτω των 15 ετών) από την αρνητική επιρροή που ασκείται στον ψυχισμό τους από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Κατά την ταπεινή μου γνώμη δεν πρόκειται να πετύχει πολλά. Ενδεχομένως να μην πετύχει και τίποτα. Διότι αυτή η παρέμβαση, στο ψηφιακό κόσμο των ανηλίκων, θα γίνει από γονείς που χάνονται με τις ώρες μέσα στο δικό τους κινητό, βυθισμένοι στον καναπέ. Κοινώς οι γονείς θα κόψουν την πρόσβαση του παιδιού στα social, αλλά, ταυτοχρόνως, το παιδί θα τους βλέπει κολλημένους στο Instagram ή στο TikTok ή θα τους τσακώνουν στο chat με το σύντροφο τεχνητής νοημοσύνης. Είναι περίπου σαν τους καπνιστές που λένε στα παιδιά τους ότι το τσιγάρο κάνει κακό. Οι περιορισμοί σήμερα δείχνουν αυτονόητοι. Ομως θα κάνουν τα παιδιά να ποθήσουν περισσότερο έναν κόσμο που βρίσκεται στο χέρι τους, αλλά δεν μπορούν να μπουν σε αυτόν. Αν είναι να κάνουμε δουλειά σε αυτό το επίπεδο, θα πρέπει να ξεκινήσουμε από τα νηπιαγωγεία. Δεν θα γλιτώσουμε από το κακό με περιορισμούς, αλλά με αμφισβήτηση. Θα λυτρωθούμε όταν το σιχαθούμε.
