Η διαδήλωση του Springsteen

«Ξέρω ότι όλοι όσοι βρίσκεστε σήμερα εδώ έρχεστε από χώρες που αντιμετωπίζουν τα δικά τους προβλήματα. Ομως σήμερα θέλω να ζητήσω τη συμπαράσταση σας προς τη δική μου πατρίδα, για την οποία τραγουδώ εδώ και πενήντα χρόνια. Στη χώρα μου η δημοκρατία απειλείται, υπονομεύεται καθημερινά από μία ηγεσία αυταρχική που συναλλάσσεται με δικτάτορες…»

Χαμογέλασα όταν άκουσα τον Μπρους Σπρίνγκστιν να λέει αυτά τα λόγια από τη σκηνή, στη συναυλία που έδωσε στην Πράγα. Ηταν ένα πικρό χαμόγελο. Δεν πίστευα ποτέ μου ότι θα έβλεπα έναν αμερικανό ροκ σταρ να απευθύνεται στο κοινό όπως, φαντάζομαι, θα έκανε ο Μίκης Θεοδωράκης κατά τη διάρκεια της χούντας. Ναι, κάτι τέτοια θα έλεγε και εκείνος στις συναυλίες του από τη Γαλλία μέχρι τη Χιλή.



Το Σάββατο εκατοντάδες χιλιάδες Αμερικανοί βγήκαν στους δρόμους για να διαδηλώσουν κατά του Τραμπ. Ο Σπρίνγκστιν ήταν ένας από αυτούς. Αλλά διαδήλωσε στην Πράγα. Ολομόναχος. Μπροστά σε 60.000 ανθρώπους. Που λέτε, καμιά φορά η Φύση έχει όρεξη και συνεργάζεται στην ενορχήστρωση κάποιων στιγμών. Να, ο Σπρίνγκστιν λέει ότι αφιερώνει το επόμενο τραγούδι «στον ηγέτη της χώρας του». Είναι το Rainmaker, o Βροχοποιός, ένα από τα πιο «πολιτικά» τραγούδια του Μπρους. Μιλά για λαϊκιστές, δημαγωγούς και απατεώνες ελπίδας που εκμεταλλεύονται την αγωνία του κόσμου, όπως ο βροχοποιός σε καιρούς ξηρασίας. Οταν η πένα του άγγιξε τις χορδές της κιθάρας, ήταν λες και τρύπησε τα μαύρα σύννεφα. Αρχισε να βρέχει. Αναρωτήθηκα αν ανατρίχιασα από τη σύμπτωση ή από την υγρασία. Μάλλον και από τα δύο. Εβλεπα αυτή τη θρυλική μορφή, τον Σπρίνγκστιν, μικρούλη, στα εκατό μέτρα μακριά μου, αλλά τεράστιο στις οθόνες, σε μέγεθος αντίστοιχο του μύθου του. Και συνάμα παρακολουθούσα μία σκηνή αμερικανικής ιστορίας, έτσι όπως γράφεται αυτές τις μέρες. Ενα επεισόδιο του νέου αμερικανικού εμφυλίου. Αν μη τι άλλο, πρόκειται για μία σύγκρουση με ισχυρά πολιτισμικά χαρακτηριστικά.



Στην πατρίδα του, ο Σπρίνγκστιν, έχει δύο πρόσωπα. Αν είσαι ψηφοφόρος των Δημοκρατικών ή, τέλος πάντων, ανήκεις στην προοδευτική όχθη, το «αφεντικό», μελοποιεί το αμερικανικό όνειρο, περιγράφει με βραχνάδα τη χώρα και τους ανθρώπους της. Αν πάλι είσαι με τους απέναντι, πιθανότατα τον σιχαίνεσαι ως κομμάτι της αποκομμένης, από τον λαό, ελίτ, τον αντιμετωπίζεις ως τον τραγουδοποιό του κατεστημένου. Ομως αν τον παρατηρήσεις από τη δική μας οπτική γωνία, των Ευρωπαίων, ο Σπρίνγκστιν είναι, πλέον, η φωνή της Αμερικής που αντιστέκεται. Στις τρεις παρεμβάσεις που έκανε κατά τη διάρκεια της συναυλίας, δεν ύψωσε τη φωνή. Δεν εξέπεμψε μίσος ή επιθετικότητα. Προσπάθησε να μεταδώσει αγωνία για την αυταρχική στροφή της Αμερικής. Και το κάνει με ένα τόνο που θυμίζει ανάγνωση προσευχής, με το βλέμμα χαμηλωμένο και την ένταση να ισορροπεί ανάμεσα στην οργή και στην ελπίδα. Ολο αυτό το έκλεισε μέσα σε ένα στίχο του αμερικανού συγγραφέα James Baldwin. «Μπορεί ο κόσμος να μην είναι γεμάτος ανθρωπιά όπως θα επιθυμούσαμε. Μα η ανθρωπιά υπάρχει. Και είναι περισσότερη απ’ όση φανταζόμαστε».



Πώς ήταν η συναυλία; Αισθάνομαι πολύ τυχερός που βρέθηκα εκεί και ας έλεγξα τις αντοχές μου με τέσσερις ώρες ορθοστασίας. Αλλωστε ο Σπρίνγκστιν έμεινε στη σκηνή σχεδόν για τρεις ώρες. Φορούσε μαύρο τζιν, λευκό πουκάμισο με γραβάτα και γιλεκάκι, το οποίο αφαίρεσε όταν ίδρωσε. Είχε τις κιθάρες του, τις φυσαρμόνικες και τα πιο γνωστά του hit. Ο ήχος ήταν μαγικός -τι μπάντα ήταν αυτή; Εξήντα χιλιάδες άνθρωποι χόρευαν και τραγουδούσαν υπό βροχή και ναι, είναι αληθινές οι κοπελιές που ανεβαίνουν στους ώμους των αγοριών τους, κουνάνε τα χέρια και ο σκηνοθέτης τις κλέβει για γλυκά πλάνα. Ολα αυτά έγιναν σε ένα παλιό αεροδρόμιο λίγο έξω από την Πράγα. Πίναμε μπύρα, χορεύαμε. Και όταν σηκώναμε, εκστασιασμένοι, το κεφάλι προς τον ουρανό, η βροχή ξέπλενε τις αγωνίες μας.