Τις λέξεις «ελληνικός λαός» μπορώ πλέον και τις διαβάζω στα χείλη των ομιλητών με την τηλεόραση στο mute. Μάλιστα έχω μάθει και τις εκφράσεις που επενδύουν την εκφορά τους. Ο Σαμαράς γέρνει ελαφρώς μπροστά και στέλνει τη ματιά να πέσει με δύναμη πάνω στην κάμερα. Ο Βενιζέλος τεντώνει τον θώρακα και ισιώνει την πλάτη. Ο Τσίπρας σηκώνει και το δάχτυλο στρέφοντας την κεφαλή, ενώ χρωματίζει τον λόγο του όπως ο ιεροκήρυκας που επικαλείται τον Κύριο.
Ο Κουβέλης τις εκστομίζει με πραότητα που υποδηλώνει υποταγή στη βούληση του λαού. Ο Καμμένος τις ποτίζει με οργή και λίγο από επιτηδευμένη απώλεια ελέγχου. Η Αλέκα τις λέει συνέχεια, συνεπώς δεν υπάρχει διαφορά.
Η βούληση του λαού είναι όπως και η βούληση του Θεού: χρειάζεται μεγάλη συζήτηση για να αποδείξεις την ύπαρξη της, αλλά όσοι την επικαλούνται κερδίζουν κάτι σαν το μπόνους των 50 ανδρών. Και τις τελευταίες μέρες η βούληση του λαού πέφτει στο τραπέζι της συζήτησης ως αδιαπραγμάτευτο επιχείρημα. Ο λαός καταψήφισε την πολιτική του μνημονίου. Τελεία. Εκ πρώτης όψεως το επιχείρημα αυτό μπορεί να σταθεί δίπλα στην αλήθεια. Όμως δεν νομίζω ότι το ίδιο επιχείρημα στέκεται εύκολα και δίπλα στη λογική. Διότι το μνημόνιο καταψήφισε και ο ψηφοφόρος του Καμμένου, το μνημόνιο διαολόστειλε και ο Χρυσαυγίτης. Η ψήφος στον ΣΥΡΙΖΑ είναι ξεκάθαρη αντιμνημονιακή, όπως και η ψήφος προς το ΚΚΕ, άντε και στη ΔΗΜΑΡ που ανέλαβε να ψυχαναλύσει Πασόκους. Η ίδια η πραγματικότητα είναι αντιμνημονιακή. Το δείχνουν τα αποτελέσματα της οικονομικής πολιτικής, αποτυπώνεται στα μεγέθη της ύφεσης και στην τραγωδία της ανεργίας. Όλοι είναι πια αντιμνημονιακοί. Μπορεί και η Μέρκελ με τον Σόιμπλε να είναι αντιμνημονιακοί.
Δεν θα τα χαλάσουμε εδώ. Το πρόβλημα δεν είναι στην καταγγελία ή στην επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου. Είναι στην πολιτική που θα χαράξεις από εκεί και μετά. Και εκεί, πιστέψτε με, ο ελληνικός λαός δεν ομονοεί. Αλλιώς αντιλαμβάνεται αυτήν την πολιτική ο Στρατούλης με τις τράπεζες και αλλιώς ο Καμμένος με το real estate στα ξερονήσια. Η ΔΗΜΑΡ μπορεί να σου δείξει άλλη πρόταση και το ΚΚΕ σου δείχνει έναν άλλον κόσμο. Το να λες ότι ο ελληνικός λαός καταδίκασε το μνημόνιο είναι μία εύκολη αλήθεια. Όταν, όμως, καλείσαι να περιγράψεις τι ακριβώς θέλει από εδώ και πέρα, τότε δεν μπορείς να πεις πολλά. Είτε επειδή δεν θέλεις, είτε επειδή δεν θέλεις να μάθεις.
Ακόμα και η «καταγγελία του μνημονίου» ως έννοια υποφέρει από βαριά καχεξία. Το μνημόνιο δεν είναι μια λέξη που θα τη σβήσεις. Είναι ένα ολόκληρο πλαίσιο δημοσιονομικών παρεμβάσεων και μεταρρυθμίσεων. Αν διαβάσεις, για παράδειγμα, το πρόγραμμα που παρουσίασαν οι «Ανεξάρτητοι Έλληνες» θα εντοπίσεις δράσεις που περιγράφονται και στο μνημόνιο. Εκ των πραγμάτων, το αντιμνημονιακό μέτωπο έχει ως σημείο σύγκλισης την κατάργηση των μέτρων που επιφέρουν μισθολογικές περικοπές και επιβαρύνουν τις εργασιακές σχέσεις. Ως εκεί. Από εκεί και πέρα είτε λαϊκίζουν ασυστόλως, είτε δεν εννοούν το ίδιο πράγμα. Αν, για παράδειγμα, οι αντιμνημονιακές δυνάμεις καθίσουν γύρω από το ίδιο τραπέζι δεν πρόκειται να τα βρουν. Βάλτε τον Τσίπρα να συζητήσει με τον Καμμένο (ή και τον Κουβέλη) περί ιδιωτικοποιήσεων και μονιμότητας στο Δημόσια. Δοκιμάστε μετά να κάνετε αυτήν την κουβέντα δημόσια και προσέξετε πως θα αλλάξουν οι συσχετισμοί.
Εκτός από την κοινωνική συνοχή δοκιμάζεται και η λογική, έχει πέσει στα γόνατα. Ο δημόσιος διάλογος περιστρέφεται με λάθος τρόπο γύρω από το λάθος σημείο. Είναι σαν να βιδώνεις μία βίδα προς τα αριστερά. Η κουβέντα που κάνουμε αυτές τις μέρες βασίζεται σε αφορισμούς και όχι σε προτάσεις. Σε διαχωρισμούς και όχι σε σύνθεση. Έχετε ακούσει κανέναν να μπαίνει σε σοβαρή κουβέντα για τις τράπεζες και την κεφαλαιοποίηση τους; Όχι, δεν τους συμφέρει να το ακουμπήσουν και ας πρόκειται για ένα θέμα στον πυρήνα της κρίσης. Θα μου πείτε ότι έτσι κάνεις εκλογές σε σωματείο, όχι σε χώρα. Δεν διαφωνώ. Η χώρα θέλει σύνθημα. Οι ψηφοφόροι της Αλλαγής το ’81 έδωσαν εξουσία στο ΠΑΣΟΚ που υποσχέθηκε ότι θα βγάλει τη χώρα από την Ευρώπη. Καιρός είναι τα παιδιά τους να ψηφίσουν με τον ίδιο τρόπο.
