Ας με συγχωρέσει ο Δημήτρης Παπαϊωάννου, η Λυδία Κονιόρδου που κρατούσε την κεφαλή ενός αγάλματος και οι εκατό μπουζουκτσήδες που εμφανίστηκαν στην τελετή έναρξης το 2004. Ηταν όλοι τους υπέροχοι αλλά, για την απαίδευτη ματιά μου, η τελετή έναρξης στο Λονδίνο το 2012 ήταν η καλύτερη που έχω παρακολουθήσει. Και νομίζω ότι υπάρχουν δύο λόγοι για αυτό. Ο πρώτος έχει να κάνει με το ύφος και την αισθητική της τελετής. Πέρα από το θέαμα, επενδύθηκε με τα καλύτερα δείγματα βρετανικού φλέγματος. Είδαμε μέχρι και τη «βασίλισσα» να πέφτει από ελικόπτερο, συνοδευόμενη από τον πράκτορα 007. Ο δεύτερος λόγος ήταν η οικειότητα που όλοι διατηρούσαμε με όσα βλέπαμε εντός γηπέδου. Τραγουδούσε ο Ελτον Τζον. Εμφανίστηκε ο Mr Bean. Μπροστά από τις κάμερες πέρασε ολόκληρη η αγγλική ποπ κουλτούρα. Δεν ήταν απαραίτητο να μας εξηγούν τι βλέπαμε. Το ξέραμε. Δεν είχαν αρχαίους θεούς, ούτε χρειάστηκε να απλώσουν ένα νήμα ως την αρχαιότητα γιατί δεν θα μπορούσαν να φτάσουν ως εκεί. Μας θύμισαν, όμως, πόσο σημαντική είναι η επιρροή τους στον σύγχρονο πολιτισμό. Παρακολουθώντας εκείνη την τελετή συνειδητοποίησα για πρώτη φορά ότι ο μέσος Ελληνας διατηρεί καλύτερη σχέση με την αγγλική ποπ κουλτούρα παρά με την κλασική αρχαιότητα.
Μη βιαστείτε να θεωρήσετε τη θέση αυτή υπερβολική. Μπορεί ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός να βρίσκεται μέσα στα σχολεία, αλλά η αγγλική ποπ κουλτούρα και τα παράγωγα της βρίσκονται συνεχώς μέσα στα αφτιά και στη ματιά μας. Καταλαβαίνουμε τι βλέπουμε και τι ακούμε γιατί μιλάμε και τη γλώσσα τους. Με εξαίρεση τον Μπαμπινιώτη και τον κύκλο του δεν νομίζω ότι υπάρχει σήμερα Ελληνας που χειρίζεται την αρχαία ελληνική καλύτερα από την αγγλική. Προσωπικά δε, γνωρίζω αρκετούς που επισκέπτονται συχνά το Λονδίνο (και τα μουσεία του), ενώ ήταν μαθητές Γυμνασίου την τελευταία φορά που επισκέφτηκαν την Ακρόπολη.
Γιατί σας τα λέω όλα αυτά; Οχι για σπουδαίο λόγο. Απλώς πέφτει συνέχεια το μάτι μου, στα social media, σε σχόλια εις βάρος των Αγγλων, γενικώς. Και θα ήθελα να θυμίσω τις υπαρξιακές διασταυρώσεις μας. Μη ξεχνάμε, άλλωστε, ότι η χώρα μας γεννήθηκε στο Λονδίνο. Η ληξιαρχική πράξη γέννησης φέρει αγγλική υπογραφή, όχι ελληνική. Για την ακρίβεια, δεν θα υπήρχαμε ως κράτος χωρίς την αγγλική εμπλοκή σε διπλωματικό, στρατιωτικό και οικονομικό επίπεδο. Μην πιάσουμε και όσα έγιναν μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου γιατί μπορεί και να μαλώσουμε. Σπουδάζουμε τα παιδιά μας εκεί, πολλοί από μας έχουν αποκτήσει τα ακαδημαϊκά τους εφόδια στην αγγλική. Σε πολιτισμικό επίπεδο, η σχέση μας με το αγγλικό σύμπαν είναι εδώ και αιώνες οργανική. Ομως να, σκέφτομαι ότι απέναντι στον Ελγιν στέκει ο Μπάιρον ή, για να το περιορίσουμε στις αρχαιότητες, ο Εβανς, που αποκάλυψε την Κνωσσό -η συμβολή των Αγγλων στην ανάπτυξη της αρχαιολογικής έρευνας στην Ελλάδα είναι θεμελιώδης.
Για ένα κομμάτι της αγγλικής (και βρετανικής) κοινής γνώμης, ο ακρωτηριασμός του Παρθενώνα από τον Ελγιν δεν είναι τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από ένα σουβενίρ, ένα αναμνηστικό για την προσφορά τους στα ελληνικά πράγματα. Εκεί επενδύει με τον εξτρεμιστικό λαϊκισμό του ο Σούνακ. Και δεν ξέρω αν είναι σημάδι της παγκοσμιοποίησης ή τα απόνερα της Αυτοκρατορίας, αλλά είναι ελαφρώς χαριτωμένο στο επίκεντρο αυτής της συζήτησης να βρίσκεται ένας ινδικής καταγωγής, ινδουιστής πρωθυπουργός της Μεγάλος Βρετανίας. Τέλος πάντων, κάποια στιγμή τα γλυπτά θα επιστρέψουν στην Ελλάδα για τους λόγους που όλοι γνωρίζουμε, καθώς το Βρετανικό Μουσείο, παρά τα όσα λέγονται, είναι δύσκολο να δεχθεί αντίστοιχες πιέσεις και για άλλα εκθέματα. Αλλωστε πόσα από αυτά αποκτήθηκαν δια ακρωτηριασμού μνημείων; Και όταν έρθει εκείνη η μέρα, οι Αγγλοι θα στήσουν ένα σπουδαίο σόου για να δείξουν στον πλανήτη την ευψυχία τους. Θα βάλει ο Κάρολος την ελληνική του γραβάτα, ο Ελτον Τζον θα παίζει στο πιάνο τα παιδιά του Πειραιά και ο Μικ Τζάγκερ θα αποχαιρετά την Καρυάτιδα σαν παλιά συμμαθήτρια.
