Πριν από δέκα χρόνια και δύο ημέρες, ο Μπαράκ Ομπάμα εμφανίστηκε μπροστά σε ένα ενθουσιώδες πλήθος στο Σικάγο, ως ο νεοεκλεγείς 44ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Ημουν εκεί και από τότε δεν έχω ξανασυναντήσει τέτοιον ενθουσιασμό, ούτε σε ποδοσφαιρικό ματς. Ηταν σαν βλέπεις μία χώρα να αλλάζει ρούχα στον δρόμο για να υποδεχθεί μία καινούργια εποχή.
Πέρασαν 22 μήνες από την ημέρα που άφησε τον Λευκό Οίκο και ο Ομπάμα παραμένει το κεντρικό πρόσωπο στην προεκλογική εκστρατεία των Δημοκρατικών για τις ενδιάμεσες εκλογές που διεξάγονται σήμερα. Από δίπλα και ο αντιπρόεδρος του, ο Τζο Μπάιντεν, που ενδέχεται να διεκδικήσει το χρίσμα των Δημοκρατικών για την προεδρική εκλογή του 2020. Τότε θα είναι 77 ετών. Οι Δημοκρατικοί όχι μόνο δεν διαθέτουν φυσικό ηγέτη, είναι και σαν να μην έχουν να κοιτάξουν πού θα τον βρουν.
Το αμερικανικό Κογκρέσο αποτελείται από δύο σώματα. Τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία. Οι βουλευτές έχουν διετή θητεία, οι Γερουσιαστές εξαετή. Σήμερα οι ψηφοφόροι καλούνται να ανανεώσουν όλες τις έδρες (435) της Βουλής και 35 από τις 100 έδρες της Γερουσίας. Επίσης θα αναδειχθούν οι 36 από τους 50 Κυβερνήτες. Δεν είναι, απλώς, ένα crash test για τη διαχείριση Τραμπ. Μιλάμε για ένα εντελώς νέο τοπίο. Διότι έτσι όπως το έθεσε ο Τραμπ, αυτές δεν είναι εκλογές, είναι δημοψήφισμα.
Στη Γερουσία οι Ρεπουμπλικάνοι θα διατηρήσουν τον έλεγχο εκτός και αν έρθουν τα πράγματα εντελώς ανάποδα, αφού οι έδρες που ανανεώνονται βρίσκονται κυρίως σε παραδοσιακά «κόκκινες» Πολιτείες. Το ντέρμπι είναι στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Παραδοσιακά, το κόμμα που είναι στον Λευκό Οίκο χάνει στις ενδιάμεσες εκλογές. Κάπως έτσι είχε γίνει δύσκολη και η ζωή του Ομπάμα. Μένει να δούμε αν θα γίνει και η ζωή του Τραμπ. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ένα ελαφρύ προβάδισμα των Δημοκρατικών. Όμως έτσι ξεκίνησε και η τελευταία εκλογική βραδιά στις ΗΠΑ. Με τα προγνωστικά να δείχνουν Χίλαρι, την ίδια να προηγείται στη λαϊκή ψήφο, αλλά ήταν ο Τραμπ που πήγε νικητής στο Hilton, έχοντας απ’ έξω συγκεντρωμένο ένα μικρό πλήθος αποτελούμενο από ό,τι πιο κοντινό μπορούσες να δεις σε χρυσαυγίτη.
Πριν από λίγες ημέρες στην Αμερική γιόρτασαν το Halloween. Σε ένα δημοτικό σχολείο του ‘Αϊνταχο (που φημίζεται για τις πατάτες του…) οι δάσκαλοι μεταμφιέστηκαν σε μεξικανούς μετανάστες και σε κομμάτια τείχους από αυτό που θέλει να χτίσει στα σύνορα ο Τραμπ. Το γεγονός συζητήθηκε, καυτηριάστηκε, μάλιστα αναμένονται και διοικητικές κυρώσεις εις βάρος των δασκάλων. Αυτό όμως δεν αλλάζει την εικόνα.
Η τρομακτικότερη επίπτωση από την παρουσία του Τραμπ στον Λευκό Οίκο είναι η «νομιμοποίηση» του ακραίου. Οταν ο πρόεδρος αρθρώνει διχαστικό, ρατσιστικό συχνά δε και εξωφρενικό λόγο, το ακροατήριό του αισθάνεται ασφαλές για να εκφραστεί. Ολοι γνωρίζαμε ότι υπάρχει και η σκοτεινή Αμερική, ότι Αμερική δεν είναι μόνο οι αναγνώστες των φάρων της δημοσιογραφίας, ούτε το κοινό του CNN. O Τραμπ επιτρέπει στις ψηφίδες που συνθέτουν αυτήν την Αμερική να συσπειρωθούν. Να φτιάξουν τοίχο. Να δείξουν δόντια. Αυτό βέβαια δεν είναι μόνο αμερικανικό φαινόμενο, όσο και αν οι υποστηρικτές του προέδρου προτάσσουν τις επιδόσεις της οικονομίας. Δεν τον επιλέγουν για αυτό. Ούτε για τα μέτρα κατά της μετανάστευσης.
Η υποστήριξη προς τον Τραμπ έχει φτιαχτεί από το ίδιο υλικό που σερβίρει και ο λαϊκισμός στην Ευρώπη. Είναι η επιβράβευση των ταπεινών ενστίκτων. Είναι αυτό ακριβώς που κάνει τον καλλιεργητή πατάτας στο Αϊνταχο να αισθάνεται σπουδαίος. Ασφαλώς ο Τραμπ παρουσιάζει τα χαμηλότερα ποσοστά αποδοχής που σημείωσε ποτέ πρόεδρος σε αυτό το σημείο της θητείας του -η σχετική μέτρηση γίνεται από το 1938. Εχει ποσοστό αποδοχής 40%, όταν στο ίδιο διάστημα ο Ομπάμα είχε 45% και ο Ρέιγκαν 43%. Παρουσιάζει όμως πολύ υψηλά ποσοστά αποδοχής από τους Ρεπουμπλικανούς. Μένει να δούμε ποιοι θα πάνε στην κάλπη. Και από το βράδυ της Τρίτης θα ξέρουμε καλύτερα αν η Αμερική, πράγματι, μπορεί να θεωρηθεί εκ νέου η ηγέτιδα του «ελεύθερου κόσμου» ή αν πρέπει να κοιτάξουμε κάπου αλλού. Πού; Τι να σας πω. Εκεί που θα ψάξουν και οι Δημοκρατικοί τον υποψήφιο τους. Στο παρελθόν.
