ΚΩΣΤΑΣ ΓΙΑΝΝΑΚΙΔΗΣ

Η ψυχανάλυση του Χρήστου Χωμενίδη

xomΣτη «Νίκη» ο Χωμενίδης έγραψε για τη μαμά του. Στο «Νεαρό άσπρο ελάφι» γράφει για μένα. Δεν δυσκολεύτηκε, βρήκε μία ανοιχτή εκκλησία, μπήκε μέσα και την έκλεψε. Υποτίθεται ότι γράφει για τον εαυτό του. Τον πήρε, λέει, έτσι γυμνό, του έβαλε το ακάνθινο στεφάνι του μυθιστορηματικού ήρωα και τον πέταξε μπροστά τα μάτια μας. Ενας δαρμένος μεσίληκας, άξιος της χλεύης μας και, αν είμαστε στις καλές μας, του οίκτου μας.Ελα όμως που εγώ επιμένω να βλέπω τον εαυτό μου εκεί μέσα. Θα μου πεις ότι δεν μπορώ να έχω και πολλά κοινά με τον Χωμενίδη. Αυτός είναι ένας αστός της πρωτευούσης, απόφοιτος του Κολλεγίου και της Νομικής Αθηνών. Περπάτησε στο Ψυχικό, εγώ στην Τούμπα. Και όμως, αγαπητοί μου, με τον Χωμενίδη με ενώνει ο χάρακας που μετράει το μπόι του χρόνου. Είμαστε συνομήλικοι. Και από μία ηλικία και μετά, σημασία δεν έχουν όσα έζησες, αλλά το αποτύπωμα που άφησαν μέσα σου. Αυτό που λέμε ψυχή κατασκευάζεται από το ίδιο υλικό. Ονειρα, φοβίες, κόμπλεξ, τραύματα, έπαρση και ταπείνωση. Στη μέση ηλικία όλα αυτά μαζεύονται μέσα σου και θέλεις να κάνεις εμετό. Κάποιοι καταπίνουν με δυσκολία και τα κρατάνε μέσα τους. Οι τολμηροί κάνουν ψυχανάλυση. Ο Χωμενίδης πήγε και κρύφτηκε μέσα στο βιβλίο του.

Ενας πρώην συγγραφέας, ο Μήνας Αβλάμης, αποσύρθηκε στην Κέρκυρα αφορίζοντας το παρελθόν του. Ζει με επιφανειακούς φίλους, έχει μία βολική ερωμένη και περιμένει να τελειώσουν τα λεφτά και τα χρόνια. Μέχρι που ένα τηλεφώνημα τον προσκαλεί στην Κυδωνία, επαρχιακή πόλη που, υποτίθεται, βρίσκεται κάπου στη Μακεδονία. Σε λιγότερο από 48 ώρες θα θυμηθεί τη ζωή του. Πρόσωπα, περιπέτειες και λάθη –κυρίως αυτά. Αν μη τι άλλο, στη νιότη είμαστε φτιαγμένοι από όνειρα, αλλά από τη μέση ηλικία και μετά, είμαστε τα λάθη μας.

Δεν θέλω να σας πω περισσότερα για την πλοκή γιατί φοβάμαι μη σας δώσω κλειδιά. Είναι ένα βιβλίο που σε πάει από τη μία άκρη στην άλλη. Διαβάζεται ως φάρσα, αλλά και ως θρίλερ. Το διάβασα μέσα σε τέσσερα βράδια και κάποιες στιγμές, ανατριχιάζοντας, άκουγα εκείνο το υστερικό γέλιο που σκίζει τις ταινίες τρόμου. Συχνά, το ίδιο γέλιο ήταν δικό μου. Ελεγα «κοίτα τον μαλάκα» και δεν ήξερα που το απευθύνω. Στον Χωμενίδη, στον Αβλάμη ή σε μένα; Το «Νεαρό Ασπρο Ελάφι» θα μπορούσε να γυριστεί είτε ως κωμωδία, είτε ως ψυχολογικό θρίλερ ή, τέλος πάντων, ως κάτι ανάμεσα στα δύο. Αλλοι πάλι θα το βρουν σουρεαλιστικό, ψυχεδελικό, στημένο σε ονειρικό περιβάλλον. Ναι, φυσικά έχει αυτοβιογραφικά στοιχεία. Τα στοιχεία ταυτότητας του ήρωα αντιστοιχούν σε πολλά σημεία με εκείνα του Χωμενίδη. Οι εμπειρίες από το σχολείο, η απώλεια των γονιών, η μεγάλη επιτυχία του πρώτου βιβλίου, το «κρίσιμο» γεγονός που σου αλλάζει τη ζωή. Να, αν θέλετε να μπείτε λίγο στη ζωή του Χωμενίδη δείτε την ομιλία του στο TEDx Thessaloniki.

Στο «Νεαρό Ασπρο Ελάφι», πέρα από τους στοχασμούς στις έννοιες της αλαζονείας και της έπαρσης, ο συγγραφέας διαπραγματεύεται με τον εαυτό του τη συγχώρεση, το μεγάλο ξεκαθάρισμα, μήπως και καταφέρουν να συνεχίσουν μαζί τα υπόλοιπα 39 χρόνια –τόσα λέει, χωρίς αιδώ ο αθεόφοβος, ότι του μένουν ακόμα. Όμως όσοι βρίσκονται κοντά στην ηλικία του συγγραφέα και του ήρωα, θα τρακάρουν πάνω στον εαυτό τους και στους σκελετούς της νεανικής τους ντουλάπας. Δεν πειράζει, στο τέλος θα πάρουν ένα αισιόδοξο αντίδωρο. Είναι, δηλαδή, ένα βιβλίο για μεσήλικες; Οχι, βέβαια! Απλώς με γυαλιά πρεσβυωπίας το διαβάζεις αλλιώς.

Εκ των πραγμάτων θα συγκριθεί με τη «Νίκη». Μιλάμε για εντελώς διαφορετικά πράγματα. Στη «Νίκη» ο Χωμενίδης ίδρωσε. Στο «Ελάφι» διασκέδασε.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ...

ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΜΕ TAGS