Την εποχή που σε κάθε video club αντιστοιχούσε μία οργάνωση ΠΑΣΟΚ και μία Πρωτοβουλία Ειρήνης, στα μέσα των ’80ς με αρχές ’90ς, η Καλαμαριά διεκδικούσε ένα άτυπο ρεκόρ: ήταν ο Δήμος όπου ο Δήμαρχος εκλέγετο με σταλινικό ποσοστό, το οποίο, ταυτοχρόνως, ισοδυναμούσε με την εξωπραγματική επίδοση του ΠΑΣΟΚ στα τμήματα της πόλης. Επρόκειτο για τον αείμνηστο Θρασύβουλο Λαζαρίδη, Βούλη για τους φίλους που δεν ήταν και λίγοι. Ο Λαζαρίδης είχε πετύχει κάτι το μοναδικό. Αν έβαζες έναν μεγεθυντικό φακό πάνω από τον χάρτη της Καλαμαριάς, όπως κάνουν στο Αστερίξ με το γαλατικό χωριό, μπορούσες να δεις την εικόνα ολόκληρης της χώρας. Θα μετρούσες piano bars και εκθέσεις αυτοκινήτων. Ροζ πολυκατοικίες με πυλωτή και αυτόνομη θέρμανση. Μεγάλα σούπερ μάρκετ. Θα μύριζες και την Aramis ή την Old Spice στο πρόσωπο του άνδρα του Πασόκου, του πετυχημένου, που πέταγε καλοθρεμμένη τη γόπα του Dunhill από το παράθυρο της BMW.
O Δήμος Καλαμαριάς τα είχε όλα: και δημοτικές επιχειρήσεις και δημοτικό ραδιόφωνο και πολιτιστική εταιρία και φεστιβάλ στην παραλία και διεθνιστικές ευαισθησίες. Και επειδή παρά την ευμάρεια το προσφυγικό στοιχείο παρέμενε έντονο, η δημοτική αρχή επιδείκνυε μία συγκινητική, μη σας πω σπαραχτική, ευαισθησία για θέματα με εθνικό ενδιαφέρον. Εκείνην την περίοδο στη Γιουγκοσλαβία ο ένας έσφαζε τον άλλον, σε έναν από τους πιο αιματηρούς εμφυλίους που γνώρισε η Ευρώπη. Μάταια, βέβαια, αφού σε λιγότερο από είκοσι χρόνια μοιράζονται δωδεκάρια στη Eurovision-ευτυχώς στους ομαδικούς τάφους δεν φτάνει το τηλεοπτικό σήμα, είναι δεκάδες χιλιάδες εκείνοι που θα ήθελαν να βγουν. Στον εμφύλιο της Βοσνίας εμείς υποστηρίζαμε τους Σέρβους, έναντι των μουσουλμάνων. Απλά και ξεκάθαρα πράγματα. Αν μη τι άλλο οι Σέρβοι είναι αδέρφια μας. Ομόδοξοι. Δεν πολεμήσαμε ποτέ ο ένας εναντίον του άλλου. Και πέραν αυτού, μας βοήθησαν να φτιάξουμε ανταγωνιστικό μπάσκετ. Εν ανάγκη αποποιούμενοι το διαβατήριο τους για μία μίζερη ελληνική υπηκοότητα που πλήρωνε σε δολάρια ή, ακόμα καλύτερα, σε μάρκα.
Δύο ήταν οι βασικοί πυλώνες υποστήριξης των Σέρβων της Βοσνίας. Το Κρεμλίνο και το δημαρχείο Καλαμαριάς. Και ενώ στο Κρεμλίνο είχαν τα προβλήματα τους, λόγω περεστρόικα, στην Καλαμαριά τα πράγματα ήταν ξεκάθαρα. Ο Δήμος διοργάνωσε ένα ισχυρό δίκτυο ανθρωπιστικής βοήθειας «μόνο για Σέρβους»-αυτό πιθανότατα σας θυμίζει κάτι σύγχρονο. Ο λαός της Θεσσαλονίκης ανταποκρίθηκε. Δεν θα μπορούσε να συμβεί αλλιώς. Από τη μία οι κακοί Σκοπιανοί, από την άλλη ο φόβος για το «μουσουλμανικό τόξο» που θα μας καταπιεί και στη μέσα η Εκκλησία και τα τοπικά μέσα ενημέρωσης. Νταλίκες ολόκληρες «μόνο για Σέρβους» έφευγαν συστημένες από την Καλαμαριά για να αδειάσουν το περιεχόμενο τους στα χέρια του Κάρατζιτς και του Μλάντιτς-σήμερα δικάζονται ως χασάπηδες, αλλά, εντάξει, το έκαναν για την πατρίδα τους και «μόνο για Σέρβους».
Η αλήθεια είναι ότι για τα οικονομικά της βοήθειας αυτής είχαν ακουστεί διάφορα. Όμως ποιος να ασχοληθεί με δέκα νταλίκες τρόφιμα όταν όλη η Ευρώπη ήξερε ότι η Ελλάδα και εμπάργκο έσπαζε και βοήθεια, κάτω από το τραπέζι, χορηγούσε στον Κάρατζιτς. Μάλιστα κάποια στιγμή, ένα ελληνικό καραβάνι βοήθειας συναντήθηκε στο Πάλε, μέσα στο γραφείο του Κάρατζιτς με κορυφαίο Έλληνα επιχειρηματία προσωπικό φίλο του πρωθυπουργού Μητσοτάκη. Έξω από το στρατηγείο των Σέρβων σύχναζαν και μερικοί Έλληνες εθελοντές μαχητές στη Βοσνία. Τύποι με φόρμες παραλλαγής που έφεραν την ελληνική σημαία και τον δικέφαλο αετό-ακόμα ο Παϊσιος δεν είχε χτίσει όνομα. Ακροδεξιοί, θαυμαστές των Ρώσων «αδερφών» τους που είχαν έρθει από το Αφγανιστάν με μουσουλμανικά σκαλπ στις αποσκευές. Ευτυχώς κανένας τους δεν σκοτώθηκε εκεί. Μερικοί προτίμησαν να εγκατασταθούν στη Βοσνία ή επέστρεψαν χρόνια αργότερα, όταν άνοιξαν δουλειές. Μία καλή ελληνική δουλειά ήταν η αποναρκοθέτηση. Την ξεκίνησε ο Κώστας Τζεβελέκος, γαμπρός του τότε πρέσβη μας στο Σεράγεβο. Μερικά από τα πρωτοπαλίκαρα των Σέρβων, αν και καταζητούμενοι, έκαναν μεροκάματα. Γιατί σας είπα όλη αυτήν την ιστορία; Γιατί ήθελα να γράψω για τις δημοτικές εκλογές, τις ΜΚΟ και τις εθνικές μας εμμονές. Και όλα αυτά χωράνε μέσα σε μία νταλίκα που πάει στο φλεγόμενο Σεράγεβο εδώ και είκοσι χρόνια. Και ακόμα να φτάσει.
