Η πλήξη και η κόπωση καμιά φορά λειτουργούν καταπραϋντικά. Βαριέσαι να ασχολείσαι με κάτι, κουράζεσαι από τις τριβές και το παρατάς. Κάπως έτσι, τα τελευταία χρόνια δεν συζητάμε για τις μαθητικές παρελάσεις. Ακόμα και το θέμα του σημαιοφόρου κούρασε. Οταν επιστρέψουν οι άλλοι, θα ξαναφέρουν την κλήρωση. Και μετά θα έρθει πάλι η αριστεία. Κάποια πράγματα σε αυτή τη χώρα πάνε όπως το βήμα στις παρελάσεις. Ένα στο αριστερό, δύο στο δεξί. Τρία δεν έχει.
Η μαθητιώσα νεολαία, όπως έλεγαν παλαιά, παρελαύνει πίσω από τη σημαία, ενώπιον των επισήμων. Είναι άλλη μία ελληνική ιδιαιτερότητα που, τέλος πάντων, κουραστήκαμε να συζητάμε για τη σκοπιμότητα, τον συμβολισμό και την αισθητική της. Ας είναι. Θα γίνονται μαθητικές παρελάσεις. Το βάδισμα των μαθητών σε συντεταγμένους ζυγούς υπό τον ήχο εμβατηρίων συμβολίζει την αφοσίωση τους στην πατρίδα, αλλά και την ετοιμότητά τους να υπερασπιστούν αξίες, εδάφη και ιδανικά. Μπορεί να μην το αντιλαμβάνονται τα ίδια τα παιδιά, αλλά σημασία έχει που το γνωρίζουν όσοι τα χειροκροτούν από το πεζοδρόμιο.
Συχνά βέβαια κάποιες χαριτωμένες έρευνες καταγράφουν την άγνοια των παιδιών για το περιεχόμενο των επετείων. Υπάρχουν μαθητές που συγχέουν τις δύο εθνικές επετείους, μπλέκουν Τούρκους με Γερμανούς, χασμουριούνται ή δεν έχουν ιδέα για ποιο λόγο φόρεσαν άσπρο πουκάμισο και πρέπει να σηκώνουν το χέρι μέχρι τον ώμο του μπροστινού συμμαθητή τους. Αυτό όσο και αν δείχνει φαιδρό, θλιβερό ή αμήχανο, είναι απολύτως φυσιολογικό. Οι επέτειοι επενδύονται με το ίδιο εθιμικό τελετουργικό εδώ και δεκαετίες. Αλλιώς, όμως, προσελάμβανε το μήνυμά τους ένας μαθητής του ‘60 ή του ‘70 και αλλιώς ένας σύγχρονος. Εγώ ως παιδάκι έβλεπα στις παρελάσεις λόχους βετεράνων του ‘40 και τους τελευταίους Μακεδονομάχους. Έβλεπα ζωντανούς αγωνιστές. Ένα σημερινό παιδί το πολύ να δει ταινία με τον Πρέκα. Και όσο αντέξει.
Η σχολική προσέγγιση προς τις εθνικές επετείους χρειάζεται μία νέα τολμηρή ματιά. Ένα νέο concept, όπως λέει και ο λαός μας. Και εντάξει, ας μην αγγίξουμε τα ιερά και τα όσια των παρελάσεων. Ας αφήσουμε όλα τα ποιήματα να ακουστούν και τα στεφάνια να μαραθούν πάνω στα μάρμαρα. Τουλάχιστον ας προσθέσουμε κάτι. Ας καλλιεργήσουμε τη διάθεση των παιδιών για εθελοντισμό. Στις εθνικές επετείους τιμούμε τους ήρωες που έπεσαν για την πατρίδα σε στιγμές κρίσιμες. Σε στιγμές που έχουν παρέλθει. Σήμερα η προσφορά προς την πατρίδα δεν απαιτεί, ευτυχώς, ηρωικές σπονδές με αίμα. Ας διδάξουμε στα παιδιά ότι ο εθελοντισμός δεν είναι μόνο πράξη κοινωνικής προσφοράς. Είναι και μία πράξη σπουδαίας εθνικής υπηρεσίας.
Μία κουλτούρα που οφείλουμε να καλλιεργήσουμε. Ας υποθέσουμε ότι μετά την παρέλαση, οι μαθητές προσφέρουν εθελοντική εργασία σε κάποιες δημοτικές δομές, αποκαθιστούν χώρους, αναλαμβάνουν καλλιτεχνικά δρώμενα -η λίστα είναι μεγάλη. Ναι, το ξέρω ότι πολλά σχολεία υιοθετούν δράσεις εθελοντισμού. Ομως το θέμα είναι να διασυνδέσουμε τον εθελοντισμό με το εθνικό. Να τιμήσουμε τη θυσία των παλαιοτέρων με την προσφορά των νεότερων. Να μη σπαταλάμε τις επετείους σε μία μηχανική επίκληση μνήμης. Να τις μετατρέψουμε σε λίπασμα για κάτι δημιουργικό.
