Το debate για την κηδεία του τελευταίου βασιλιά των Ελλήνων έχει μόνο ιστορικό ενδιαφέρον. Οσο και αν το τεντώσεις, δεν θα βρεις ούτε μία γωνία που να αντιστοιχεί στη σημερινή πολιτική ζωή, εκτός, βέβαια, από τις ιδεοληψίες και τα κατασκευασμένα φοβικά σύνδρομα.
Η κυβέρνηση αποφάσισε να του στερήσει την τιμή μιας κηδείας δημοσία δαπάνη επικαλούμενη την έκπτωσή του από τον θρόνο, αλλά και τη θεσμική επανεκκίνηση της χώρας με την Γ’ Ελληνική Δημοκρατία. Ναι, δεν είναι μια άποψη που απορρίπτεις εύκολα. Αλλά, μεταξύ μας, όλοι γνωρίζουμε ότι η απόφαση της κυβέρνησης εκπορεύτηκε από φοβικά αντανακλαστικά. Ενδεχομένως, δε, να βρίσκονταν και αντιμέτωπη με αντιδράσεις από εκείνους που θα έσπευδαν να κάνουν σπέκουλα, να μιλήσουν για φλερτ με φιλοβασιλικούς και άλλα γραφικά. Δεν αποκλείεται να είχαμε σύναξη εστεμμένων στη Μητρόπολη και στο Σύνταγμα να έπεφταν καρπαζιές. Και κάπως έτσι επελέγη η λύση της ιδιωτικής κηδείας, με ταφή στο βασιλικό κοιμητήριο του Τατοΐου. Θα κηδευτεί ως πολίτης, αλλά θα ταφεί εκεί που αναπαύονται οι βασιλείς. Η έκθεση της σορού σε λαϊκό προσκύνημα απαγορεύτηκε. Αυτά, πλέον, ισχύουν μόνο για τραγουδιστές.
Υπάρχει όμως και η άλλη άποψη
Ο Κωνσταντίνος δεν έγινε παρανόμως ή εξωθεσμικά αρχηγός του κράτους και των ενόπλων δυνάμεων. Ανέλαβε καθήκοντα κατά τα συνταγματικώς προβλεπόμενα. Συμφωνούμε ότι δεν ανταποκρίθηκε στις απαιτήσεις του θρόνου και της συγκυρίας. Και ως προς αυτό τίθενται ορισμένοι αστερίσκοι. Ενδεχομένως να έφταιξε το νεαρό της ηλικίας, οι παρεμβάσεις από το περιβάλλον και τη μητέρα του, ίσως και οι χειρισμοί του Γεωργίου Παπανδρέου. Ομως, η ιστορική αποτίμηση δεν συνδέεται με τις οφειλόμενες τιμές, αλλά με την αποδοχή του από το λαϊκό αίσθημα. Οι τιμές προς κάποιον που διετέλεσε αρχηγός του κράτους και του Στρατού ορίζονται και περιγράφονται από την εθιμοτυπία και το πρωτόκολλο, όχι από πολιτικές και αξιολογικές χρήσεις. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι από τη στιγμή που ο μονάρχης εξέπεσε και το πολίτευμα άλλαξε, δεν υφίσταται θεσμικό έρεισμα για δημόσια κηδεία. Εντάξει, πλην όμως το συγκεκριμένο τελετουργικό αναφέρεται σε «αρχηγό κράτους». Και ο Κωνσταντίνος υπήρξε αρχηγός του κράτους. Αλλωστε, ορισμένοι εκ των προγόνων του έχουν τιμηθεί με την ονοματοδοσία κεντρικών δρόμων. Υπάρχει, διαχρονικά, μεγαλύτερη τιμή από αυτήν; Ναι, το τριήμερο εθνικό πένθος, οι κανονιοβολισμοί και οι μεσίστειες σημαίες ανά τη χώρα θα ήταν υπερβολικά, άκαιρα. Ομως μία κηδεία δημοσία δαπάνη θα κρατούσε το οφειλόμενο μέτρο.
Η Ρουμανία κήδεψε τον τελευταίο βασιλιά της με τιμές αρχηγού κράτους, αν και, όταν αποκαταστάθηκε η δημοκρατία στη χώρα, δεν του επέτρεπαν καν την είσοδο. Αν η κυβέρνηση μπορούσε να σταθεί στο ύψος μιας ιστορικής υπέρβασης, θα έδινε στον τελευταίο βασιλιά των Ελλήνων το κατευόδιο της τιμής, όχι προς το πρόσωπο, αλλά προς την ιστορική μνήμη. Θα επέτρεπε και το λαϊκό προσκύνημα, για να θυμίσει στους νοσταλγούς της μοναρχίας (αν έχει μείνει κανείς) ότι η Δημοκρατία δεν φοβάται. Είναι αυστηρή αλλά όχι μνησίκακη ακόμα και προς αυτόν που όρκισε χούντα. Δεν έχει σημασία μήτε το όνομα, μήτε το πρόσωπο. Αφού ηγήθηκες των Ελλήνων, σου πρέπει μετά θάνατον η τιμή που είχες εν ζωή.
