Θα το έχεις δει στη δουλειά. Εγώ το έχω δει στα 32 χρόνια που δουλεύω σε αυτόν τον χώρο. Το αφεντικό, ο προϊστάμενος, που δεν παίζει μόνο το μάτι του, αλλά και το χέρι του. Και η γλώσσα του κυλάει πάνω σε λέξεις που μεταφέρουν υπονοούμενα. Αλλωστε όλοι το γνωρίζουν για τον τάδε ή τον δείνα. Ετσι και βάλει το θηλυκό στο μάτι, θα στήσει ολόκληρο πολιορκητικό μηχανισμό. Με γλύκες και απειλές. Με δωράκια και ποινές.
Κάποιες φορές αυτή η σχέση εξελίσσεται και αντίστροφα, με το κάλλος να προτάσσεται και να αναδεικνύεται ως επαγγελματικό προσόν, διεκδικώντας τα αντίστοιχα οφέλη. Και τότε φτύνεις διακριτικά στο χώμα, μουρμουρίζεις δύο λόγια μοχθηρά και λες ας πάει στο διάολο, είναι ένα ανίερο deal μεταξύ ενηλίκων.
Ομως οφείλεις να το παραδεχθείς. Ακουσες, αλλά έκλεισες τα αφτιά. Είδες, αλλά προτίμησες να κοιτάξεις αλλού. Εκανες ότι δεν ξέρεις. Γινόταν μπροστά στα πόδια σου και για αυτό έκανες ένα βήμα πίσω. Πόσοι έχουμε δει αντίστοιχα περιστατικά στον χώρο της δουλειάς μας; Πολλοί. Πόσοι μίλησαν; Νομίζω κανένας ή, τέλος πάντων, πολλοί λίγοι. Κάποιοι το θεωρήσαμε περίπου φυσιολογικό. Κάποιοι άλλοι είπαμε ότι δεν μας αφορά. Ολοι φοβηθήκαμε για τη δουλειά μας. Οταν κάτι ακουμπά τα επαγγελματικά, αλλά όχι το τομάρι μας, αποδέχεται και εκπτώσεις στην αξιοπρέπεια.
Η ζωή μας δεν είναι δουλειά. Η δουλειά, όμως, είναι ολόκληρη η ζωή. Ολα αυτά που ακούγονται σήμερα για το θέατρο, συμβαίνουν συχνά, όταν οι επαγγελματικές γραμμές δημιουργούν σχέσεις εξάρτησης. Η εξουσία δίνει δύναμη και σε ορισμένους διεγείρει ένστικτα καθολικής επιβολής. Θηρευτές που αναζητούν το θήραμα. Και εσύ απλώς το παρατηρείς. Δεν τολμάς όχι απλώς να μιλήσεις, αλλά ούτε και να πλησιάσεις πιο κοντά. Λες ότι δεν σε αφορά. Ανοησίες. Κάθε προσβολή, κάθε παρενόχληση που παρατηρείς χωρίς να μιλήσεις, είναι και ένα τραύμα στην αξιοπρέπειά σου. Μικρό ή μεγάλο, εξαρτάται από τον προσωπικό σου κώδικα αξιών. Και δεν είναι, βέβαια, μόνο οι σεξουαλικής φύσεως εκτροπές. Αν δεν μιλήσεις τη στιγμή που ο ισχυρός εξευτελίζει έναν αδύναμο, τότε σέρνεσαι και εσύ από τα μαλλιά στην αρένα της αναξιοπρέπειας. Αλλά ναι, δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς. Ολοι έχουμε βρεθεί στη θέση σου.
Αυτές τις ημέρες συζητάμε για το θέατρο και τις περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης ή παρενόχλησης που πάτησαν πάνω σε σχέσεις εξάρτησης. Οποιος διατηρεί καλές σχέσεις με τα κουτσομπολιά της πιάτσας, δεν ακούει αυτά τα ονόματα για πρώτη φορά. Αυτές οι περιπτώσεις θρέφουν εδώ και χρόνια τα κους κους στους θεατρικούς κύκλους. Ανθρωποι που τα είδαν, τα κράτησαν μόνο πάνω από το ποτήρι τους και μεταξύ φίλων. Και δεν μίλησαν για τρεις λόγους. Το θεώρησαν φυσιολογικό, είπαν ότι δεν τους αφορά ή δεν τους παίρνει να πουν κάτι. Δεν τους μέμφομαι, αν και θα έπρεπε. Τους παρατηρώ και αναγνωρίζω κομμάτια και της δικής μου στάσης απέναντι σε αντίστοιχες περιπτώσεις. Δεν χρειάζεται να είσαι στο θέατρο για να παίξεις τον ρόλο του σιωπηλού μάρτυρα.
