Δισεκατομμύρια άνθρωποι ανά τον κόσμο έχουν αποθέσει τις υπαρξιακές τους ανησυχίες στη βιβλική αφήγηση των πραγμάτων. Η Δημιουργία ολοκληρώνεται με την εμφάνιση του ανθρώπου, κατά εικόνα και ομοίωση του Θεού. Η σύγχρονη Θεολογία παραδέχεται ότι πρόκειται για μία παραβολική προσέγγιση, προκειμένου οι άνθρωποι να κατανοήσουν και να αποδεχθούν τον ευφυή σχεδιασμό. Πολλές φορές ένα παραμύθι σε βοηθάει να αντιληφθείς την ουσία της αλήθειας. Ο Αδάμ και η Εύα στον κήπο της Εδέμ είναι το παραμύθι της ιουδαϊκής σκέψης για να αποδώσει τη δική της αλήθεια.
Ξημερώματα Σαββάτου, όταν ήταν μεσημέρι στη Δυτική Ακτή των ΗΠΑ και άγρια, ζεστά, μεσάνυχτα στην Ελλάδα, σκεφτόμουν ότι στο βάθος του χρόνου, στο πέρασμα των αιώνων, εκεί που το άπειρο θα δείχνει ορατό, αλλά θα έχει χάσει τη σημασία του, οι νοήμονες υπάρξεις μπορεί να αρχίζουν την αφήγηση τους από τα Τρία Γουρουνάκια. Παρακολούθησα, από το YouTube, την παρουσίαση της Neuralink, του Ελον Μασκ, για το εμφύτευμα που συνδέει τον ανθρώπινο εγκέφαλο με υπολογιστή.
Ο Μασκ χρησιμοποίησε τρία γουρουνάκια. Το ένα ήταν «καθαρό», όπως το έφτιαξε η φύση. Το δεύτερο είχε εγκεφαλικό εμφύτευμα, το οποίο αφαιρέθηκε. Το τρίτο είχε στον φλοιό του εγκεφάλου του ένα εμφύτευμα με μέγεθος κέρματος των δύο ευρώ. Τοποθετήθηκε αναίμακτα από ρομπότ. Τα ηλεκτρόδια του είναι τόσο λεπτά που δεν έρχονται σε επαφή με αιμοφόρα αγγεία. Ακόμα και αν υπάρχει αυτό που αφηρημένα ονομάζουμε «ψυχή», δουλεύει με ηλεκτρισμό και χημεία. Οι εγκεφαλικές συνάψεις επεξεργάζονται τα ερεθίσματα στέλνοντας ηλεκτρικά σήματα. Βλέπαμε, λοιπόν, το γουρουνάκι να μυρίζει λιχουδιές, ενώ στο μόνιτορ παρακολουθούσαμε την εγκεφαλική του λειτουργία. Παραδεχθείτε το, έχει φάση να ξενυχτάς καλοκαιριάτικα για να βλέπεις live πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος ενός γουρουνιού. Θα μου πείτε ότι, εντάξει, αυτό θα μπορούσαμε να το δούμε έχοντας συνδέσει το γουρούνι με καλώδια σε έναν εγκεφαλογράφο. Ναι, όμως το θέμα μας εδώ δεν είναι μόνο τι στέλνει το εμφύτευμα στον υπολογιστή. Είναι και τι στέλνει ο υπολογιστής στο εμφύτευμα.
Ο Μασκ είπε ότι όταν εξελιχθεί η συσκευή και τοποθετηθεί σε ανθρώπινο εγκέφαλο, μία από τις λειτουργίες της θα είναι το streaming δεδομένων από τον υπολογιστή στο εμφύτευμα και κατά συνέπεια στο νοητικό περιβάλλον. Πρακτικά αυτό σημαίνει το τέλος της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ο μόνος λόγος για να πάει το παιδί στο σχολείο θα είναι για να εξοικειώνεται, ψυχολογικά, με τον όγκο των δεδομένων που κατεβαίνουν στο μυαλό του.
Η διαδικασία, πάντα κατά τον Μασκ, θα είναι αμφίδρομη. Το εμφύτευμα θα μπορεί να στείλει στον υπολογιστή δεδομένα. Θα κάνεις, ας πούμε, download των αναμνήσεών σου, όπως είδαμε σε ένα αξέχαστο επεισόδιο του Black Mirror. Και αφού το τραβήξαμε ως εκεί, μπορούμε να το πάμε ακόμα πιο πέρα. Υπάρχουν εκτιμήσεις που λένε ότι αν γίνει εφικτό το downloading εγκεφαλικών δεδομένων, δεν χρειάζεται να στείλουμε ανθρώπους στον Άρη, αλλά ρομπότ που θα ελέγχονται από μυαλά στο θάλαμο επιχειρήσεων της NASA. Δεν χρειάζεται να πάει άνθρωπος, αλλά ένα ρομπότ με τις γνώσεις και τη συνείδηση του. Το τέλος αυτού του εξελικτικού παραμυθιού το ξέρετε, το έχετε καταναλώσει πολλές φορές: μεταφορά της συνείδησης σε μηχανικές κατασκευές, εγκεφαλικές κόπιες του ίδιου ανθρώπου σε πολλές εκδοχές, δημιουργία όντων που δεν γεννήθηκαν ποτέ, παρά μόνο κατασκευάστηκαν. Το τεχνητό και το ανθρώπινο δεν θα ξεχωρίζουν το ένα από το άλλο. Ο προσδιορισμός της ανθρώπινης φύσης θα επαναδιατυπωθεί. Θα υπάρχουν φυσικά και τεχνητά όντα με συνείδηση και μηχανές με ελεγχόμενα όρια συνειδητότητας.
Ναι, ξέρω τώρα φρικάρετε. Στο μέλλον όμως, εκείνοι θα φρικάρουν με μας. Η Φιλοσοφία και η Ηθική εκείνου του μέλλοντος θα μας αντιμετωπίζουν ως πρωτόγονες υπάρξεις, δέσμιες της σάρκας και της φθοράς. Θρησκείες, βέβαια, δεν θα υπάρχουν. Τι μπορεί να σε φοβίσει όταν κατακτήσεις την αθανασία; Όλα αυτά, που λέτε, έπεφταν σαν βροχή αστεροειδών στα σχόλια, κάτω από το βίντεο στο YouTube. Στο χώρο της παρουσίασης όλοι, εκτός από τον Μασκ που μιλούσε, φορούσαν μάσκα, υπό την απειλή ενός ιού που η ανθρωπότητα δεν μπορεί, ακόμα, να νικήσει.