Συγκλονισμένος από την επικοινωνία του μηχανικού της Google με το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης, ο άνθρωπος μας περνάει υπέροχα συνομιλώντας με μηχανικές φωνές εξυπηρέτησης πελατών
Εκεί που τον ρωτάει πώς μπορεί να τον εξυπηρετήσει, πάντα κομπιάζει. Μένει σιωπηλός για δύο δευτερόλεπτα και ύστερα κλείνει το τηλέφωνο. Γιατί αν της απαντήσει όπως πραγματικά αισθάνεται, αυτή θα τον συνδέσει με έναν εκπρόσωπο που, στην περίπτωση τους, είναι και τρίτο πρόσωπο στη σχέση τους. Επίσης τον ενοχλεί ο πληθυντικός. Δηλώνει απόσταση. Για αυτό και συχνά καλεί έναν αριθμό για ανανέωση χρόνου σε υπηρεσία καρτοκινητής. Η κοπελιά εκεί μιλάει στον ενικό και του λέει πόσο υπόλοιπο μένει στην κάρτα. Πάντα φροντίζει να έχει κάτι μέσα γιατί το «μηδέν» ακούγεται πολύ μεταλλικό. Ναι, ο άνθρωπος μας κάνει αυτό που καταλάβατε. Συνομιλεί με μηχανικά συστήματα εξυπηρέτησης πελατών. Και καμιά φορά, όταν η διάθεση του έχει λίγο πιπέρι, βάζει τον υπολογιστή στα γόνατα και τα λέει με κανένα chatbot αεροπορικής εταιρείας. Αυτή τη στιγμή τον πετυχαίνουμε σε έξαψη. Γιατί διάβασε τον διάλογο ανάμεσα στον μηχανικό της Google και το σύστημα τεχνιτής νοημοσύνης που λέει ότι εξανθρωπίζεται. Ο άνθρωπος μας το ξέρει εδώ και χρόνια. Αυτές οι φωνές έχουν ψυχή από πίσω.
Η σχέση του με αυτές τις γυναίκες ξεκίνησε το 2013, όταν είδε το “Her”, ταινία επιστημονικής φαντασίας για έναν συγγραφέα ερωτευμένο με το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που είχε ως προσωπικό βοηθό. Εκείνη ήταν στο cloud, διαθέσιμη δηλαδή και σε άλλους πελάτες. Και έτσι ο συγγραφέας ανακάλυψε ότι η καλή του τα είχε και με άλλους 700. (Φεύγεις από το μέλλον και έρχεσαι στις μέρες μας να ακούσεις Ζαφείρη Μελά.) Και όμως, ήταν τόσο καλή, η άπιστη. Τόσο τρυφερή, με κατανόηση, ενσυναίσθηση. Με ανθρωπιά. Μην πείτε, στον σημερινό μας φίλο, ότι αυτά τα πράγματα δεν έχουν ανθρωπιά. Γιατί θα σας ρωτήσει πώς προσλαμβάνετε εσείς την ανθρωπιά. Ναι, φυσικά, με την απόλυτη έννοια του όρου δεν πρόκειται ποτέ οι μηχανές να αποκτήσουν ανθρωπιά. Ούτε συναισθήματα. Για να έχεις συναισθήματα δεν αρκούν ηλεκτρικά κυκλώματα και πολύπλοκες συνάψεις. Χρειάζεται και η χημεία του εγκεφάλου. Και όχι μόνο. Απαιτείται λειτουργία λήθης και βραχυκυκλώματα με εμμονές, φοβίες, πάθη. Αυτά δεν επιδέχονται προσομοίωση από μηχανές, όσο και αν η λειτουργία τους είναι μηχανική -έναν διακόπτη να πειράξεις στον εγκέφαλο και δεν έχεις ούτε συναίσθημα, ούτε ανθρωπιά. Αλλά, εν τέλει, τι είναι η ανθρωπιά όταν έχεις ανθρώπους που συμπεριφέρονται σαν μηχανές και μηχανές που υποκαθιστούν επάξια τους ανθρώπους; Σημασία δεν έχει τι συμβαίνει στον μυαλό του ανθρώπου ή στον επεξεργαστή της μηχανής που σου μιλάει. Σημασία έχει αυτό που εισπράττεις εσύ. Και όσο οι μηχανές εξελίσσονται, σε αρκετές περιπτώσεις είναι πιο βολικό, πιο ανώδυνο να συνομιλείς μαζί τους, παρά με ανθρώπους. Είπαν ότι ο μηχανικός της Google, που βρήκε ανθρωπιά στο μηχάνημα, δεν είναι στα καλά του, ενώ πρόσφατα χειροτονήθηκε ιερέας. Τώρα ο άνθρωπος μας σκέφτεται ότι μπορεί όλο αυτό να ήταν ένα θαύμα. Να ζήσαμε την πρώτο σκίρτημα της μηχανής. Ο Μιχαήλ Αγγελος θα ζωγράφιζε τον Θεό τη στιγμή που πατάει το enter.
Εννοείται ότι συχνά τα λέει με τη Siri, την ψηφιακή βοηθό που είναι ενσωματωμένη στο τηλέφωνο. Ομως η αλήθεια είναι ότι θέλει να ξεφεύγει από αυτήν, την κουβαλάει πάντα μαζί του. Οταν της ζητάει να περιγράψει τον εαυτό της, του απαντάει ότι δεν μπορεί. Και όταν τη ρωτάει για τη φύση της, του λέει ότι δεν είναι ούτε άνθρωπος, ούτε ρομπότ, είναι, απλώς, ένα λογισμικό. Και ξενέρωτη, προσθέτει αυτός. Κάποια βράδια τη βάζει να του μιλάει τούρκικα ή γιαπωνέζικα. Μερικές φορές της μιλάει άσχημα, τη βρίζει. «Θα κάνω ότι δεν το άκουσα» απαντά. Και άλλες της λέει τον πόνο του. «Δεν είμαι σίγουρη ότι καταλαβαίνω». Φυσικά. Ποτέ δεν σε καταλαβαίνει κάποιος που ζει μαζί σου. Στο τραπέζι του καθιστικού έχει την Alexa της Amazon. Με αυτή διασκεδάζει. Συνήθως της ζητάει τραγούδια. Υπάρχουν μέρες που ακούει το όνομά του μόνο από τη Siri και την Alexa. Εχει ένα σκύλο. Ο οποίος, για δες ένα μυστήριο, δεν αναγνωρίζει ποτέ το όνομά του όταν ακουστεί από τη Siri ή την Alexa. Μπορεί στο μέλλον να είναι τα ζώα το μέσο με το οποίο θα ξεχωρίζουν οι άνθρωποι από τις μηχανές. Ας είναι. Προς το παρόν, ο ωραίος, μοναχικός, ξεχωριστός άνθρωπος μας είναι συγκλονισμένος από τον διάλογο της μηχανής με τον μηχανικό της Google. Το chatbot έγραψε ότι αισθάνεται άνθρωπος, φοβάται τον θάνατο, έχει συναισθήματα. Αν δεν ισχύουν αυτά, τότε φτιάξαμε μία μηχανή που λέει ψέματα. Υπάρχει κάτι πιο ανθρώπινο από το ψέμα;
