Στην Έκθεση είχα δει πέτρες από το διάστημα. Ναι, με μήνυμα του Αμερικανού προέδρου αποκλειστικά για μένα, τον επισκέπτη του περιπτέρου. Είδα μία τεράστια Μερσέντες που καμάρωνε επειδή «επωλήθη εις τον ηθοποιό κ. Κώστα Βουτσά». Χάζεψα τα επιτεύγματα του καπιταλισμού και τα μπράτσα του υπαρκτού σοσιαλισμού. Μάζεψα φυλλάδια και κονκάρδες. Αρωματικά σαπούνια που η μαμά μου δεν μπορούσε να βρει αλλού. Δοκίμασα εξωτικές κρέμες και σκαρφάλωσα σε ένα τεράστιο τσεχοσλοβάκικο τρακτέρ. Έφτασα σε απόσταση λίγων μέτρων από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, αλλά κατάφερα και βρέθηκα δίπλα στον Άλκη Στέα! Η γεύση από τα λουκάνικα έρχεται όποτε θέλω στο στόμα μου και ακόμα βλέπω, μέσα στην ασπρόμαυρη μνήμη μου, τη νύχτα να παίρνει χρώματα από τα πυροτεχνήματα.
Ανοησίες σας γράφω. Όλες οι διηγήσεις των Σαλονικιών για την Έκθεση είναι λίγο ως πολύ ίδιες και κλέβουν στο μέτρημα -την παιδική τους ηλικία σου περιγράφουν, δείχνουν μία φωτογραφία τους με φόντο την Έκθεση. Όμως μερικές από τις αφηγήσεις που διαβάζω είναι και άδικες. Λογικό. Όσο πιο μικρός είσαι, τόσο πιο μικρή είναι και η μνήμη και η γενναιοδωρία σου προς την Έκθεση. Κάποτε, ναι, ήταν ένα παράθυρο προς τον κόσμο. Μετά έγινε απλώς ένα παράθυρο να το ανοίξεις και να πηδήξεις. Και τελικά εξέπεσε -τα έχουμε πει αυτά- στη γνωστή εκδρομή κομματικών παραγόντων που έκρυβαν τη χοντρή κοιλιά κάτω από δεκάδες καλαθάκια με λουλούδια. Φέτος δεν είναι τίποτα από όλα αυτά. Αν και Διεθνής, η Έκθεση, φιλοξενεί μόλις οκτώ ξένες συμμετοχές. Και ρίχνοντας μια ματιά από ψηλά, θα καταλάβεις πως η φετινή διοργάνωση είναι το κλουβί που στήσαμε για να κλειστούμε μέσα και να φάμε τις σάρκες μας.
Αυτή η Έκθεση δεν είναι η γιορτή που γίνεται από υποχρέωση. Δεν θυμίζει, απλώς, γάμο όπου τα σόγια έχουν μαλώσει. Είναι ένας μικρός πόλεμος στον οποίο σύρεται η χώρα, μία χούφτα αλάτι σε ανοιχτή πληγή, ταπείνωση που δείχνει αναπόφευκτη. Και όμως δεν ήταν αναπόφευκτη. Η συγκυρία ήταν εξαιρετική -όταν ο δρόμος είναι ολισθηρός μπορείς να κάνεις τις πιο θεαματικές στροφές. Η κυβέρνηση άκουγε τη ΔΕΘ να σέρνει τις αλυσίδες της από την άνοιξη. Ας άκουγε ταυτόχρονα την εποχή και την κοινωνία. Κατάργηση της διοργάνωσης, απόδοση του οικοπέδου στην πόλη, σχεδιασμός για δημιουργία σύγχρονου εκθεσιακού κέντρου στα προάστια με τη συμμετοχή διεθνών επενδυτών. Αλλά εδώ η κυβέρνηση δεν είδε τον βράχο να πέφτει επάνω της, θα έβλεπε την προοπτική της Έκθεσης; Και όμως, κάπως έτσι σώζονται οι χώρες.
Μετά ήρθε εκείνη η σοφή, είναι η αλήθεια, απόφαση του Μαξίμου για τη ματαίωση της πρωθυπουργικής ομιλίας. Ανακλήθηκε υπό καθεστώς πανικού, λες και στη χώρα δεν έχει καταρρεύσει μόνο η προσχηματική πολιτική τόλμη που οφείλει να επιδεικνύει ο πρωθυπουργός. Το να εκφωνείς ομιλία ενώ έξω δέρνονται, δεν δείχνει πολιτικό θάρρος. Δείχνει ακριβώς το αντίθετο. Εδώ η ένσταση σημειώνει ότι ο πρωθυπουργός δεν γίνεται να κάνει πίσω μπροστά στις διαμαρτυρίες των κοινωνικών ομάδων. Μόνο που, εν προκειμένω, θα υποχωρούσε μπροστά σε μία διαμαρτυρία με αρκετό δίκαιο στη βάση της. Και εν τέλει θα έκανε όσα μπορούσε για την αποφυγή εικόνων που θα μας τραυματίσουν όλους. Ελάχιστοι θα ασχοληθούν με την ομιλία του, όλοι θα παρακολουθούν την ένταση πίσω από τον μεταφερόμενο φράχτη ή τα εγκαίνια της αντλίας που εκτοξεύει νερό. Μετά θα μάθουμε πως είναι καλύτερο να παρακολουθείς έναν πρωθυπουργό που κάνει βήματα προς τα πίσω, παρά έναν πρωθυπουργό που επισκέπτεται τη Θεσσαλονίκη όπως οι Αμερικανοί πρόεδροι το Αφγανιστάν.
