Στην αυγή της κρίσης ο Γιώργος Παπανδρέου είχε περιγράψει ωραία τη μορφή του νέου πατριωτισμού. Η έννοια της φιλοπατρίας προσδιορίστηκε διαφορετικά, χωρίς να αφήνει αποτυπώματα από αίμα. Τότε αρχίσαμε να ταυτίζουμε τη φορολογική ειλικρίνεια με το πατριωτικό καθήκον. Το ενδιαφέρον για το περιβάλλον με την αγάπη για την πατρίδα. Την κοινωνική αλληλεγγύη με την πατριωτική αγκαλιά.
Στους καιρούς μας δείχνει δύσκολο, ως απίθανο, να απαιτηθεί μία σπονδή στον πατριωτισμό με το αίμα μας. Ναι, βέβαια, πάντα θα υπάρχουν παλικάρια των Ενόπλων Δυνάμεων που θα θυσιάζονται με ηρωισμό και αυταπάρνηση, όμως σήμερα η πατρίδα χρειάζεται περισσότερο τους φόρους μας. Το αίμα ας παραμείνει στις φλέβες μας.
Παρακολουθώντας το συλλαλητήριο από την τηλεόραση έβαλα τον εαυτό μου μέσα σε μία φανταστική υπόθεση. Αναρωτήθηκα πόσες «τρύπες» θα άνοιγαν στην πλατεία αν, από το πλήθος των πατριωτών, αφαιρούσαμε εκείνους που δεν διακρίνονται από φορολογική ειλικρίνεια. Μετά θα ζητούσα να αποχωρήσουν όσοι έχουν χτίσει αυθαίρετο, καταπάτησαν δασική έκταση ή έβρεξαν τσιμέντα στην αιγιαλίτιδα ζώνη. Α, ναι με τα περιβαλλοντικά θα ήμουν ιδιαίτερα αυστηρός αφού δεν υφίσταται πατρίδα χωρίς καθαρό αέρα που θα φουσκώσει τα στήθη μας με υπερηφάνεια. Θα ήμουν δε επιεικής σε θέματα μισαλλοδοξίας ή ρατσισμού καθώς αυτές οι έννοιες συχνά συγχέονται με τον πατριωτισμό.
Και αφού έδιωχνα όλους αυτούς από την πλατεία, το συλλαλητήριο θα έμοιαζε σαν ένα γέρικο στόμα. Με χαμηλή φωνή και λίγα δόντια. Βλέπετε ο πατριωτισμός των συλλαλητηρίων, του πούλμαν και της σημαίας στο μπαλκόνι, είναι τις περισσότερες φορές ανέξοδος. Συχνά δε θυμίζει τον στείρο οπαδισμό. Για αυτό και οι εθνικιστές είναι για την πατρίδα είναι ό,τι και οι χουλιγκάνοι για τις ομάδες.
Ο πατριωτισμός των συλλαλητηρίων είναι εύκολος. Εκφράζεται με συνθήματα και απευθύνεται στο θυμικό. Είναι ακατέργαστο συναίσθημα, χωρίς λογική και μάλιστα αυτό θεωρείται θετικό καθώς εκλαμβάνεται ως απόδειξη αγνότητας. Σχηματίζει πλήθη, λαοθάλασσες ολόκληρες διαθέσιμες προς χειραγώγηση. Ομογενοποιεί και εξομοιώνει όπως το μαχαίρι που περνάει πάνω από το βούτυρο. Και, εν τέλει, χορηγεί εύκολο άλλοθι σε εκείνον που θεωρεί πως έκανε το καθήκον του προς την πατρίδα αν βγάλει τη σημαία στο μπαλκόνι ή στο παράθυρο του πούλμαν, άντε και αν στείλει και ένα γιο στον Ελληνικό Στρατό.
Στο τέλος φτάνουμε να θεωρούμε πατριωτισμό το μίσος προς οτιδήποτε δεν είναι εθνικό. Δυστυχώς δεν είναι τόσο απλό, ούτε και τόσο εύκολο. Γιατί καμιά φορά χρειάζεται να δίνεις τη ζωή σου για την πατρίδα, χωρίς να πεθάνεις. Ή να σε πεθαίνει εκείνη, σιγά-σιγά.
